كاني­شناسي رخداد زئوليتي در سنگ­هاي ولكانيك ائوسن شمال هير- جنوب استان اردبيل

Mineralogy of zeolite occurrence in the Eocene volcanic rocks in the North of Hir – South of Ardabil province

منطقه مورد بررسي در 25 كيلومتري جنوب­شرق استان اردبيل و شمال شهرستان هير واقع شده و بخشي از زون ماگمائي ترشير-كواترنر محسوب مي­شود. زئوليت­ها در حفرات و شكستگي­هاي سنگ ميزبان آندزيت پورفيري تشكيل شده­اند. بر اساس مشاهدات سنگ­نگاري، كاني­هاي اصلي سنگ ميزبان شامل پلاژيوكلاز و پيروكسن (كلينوپيروكسن) بوده و بافت هيالوپورفيريك نشان مي­دهند. نتايج آناليز XRD و مطالعۀ مقاطع ميكروسكوپي نشانگر تنوع زئوليت­ها در منطقه بوده كه شامل شابازيت، استيلبيت، استيلريت و بارريت به عنوان فازهاي اصلي و اسكولسيت و مزوليت به عنوان فاز فرعي در حفرات و شكستگي­هاي سنگ ميزبان منطقه مي­باشد. زئوليت­هاي مورد بحث از يك سيال گرمابي فقير از CO2 و دماي كمتر از 100 درجه سانتيگراد تشكيل شده­اند. استيلبيت و استيلريت در دماي تقريبي 90 درجه سانتيگراد و در عمقي معادل 800 تا 1000 متر تكوين يافته­اند و با افت دماي سيال گرمابي به ترتيب اسكولسيت (دماي تقريبي 70 درجه سانتيگراد) و شابازيت (دماي تقريبي 30 تا 50 درجه سانتيگراد) تشكيل شده­اند.

Studied area is located at the 25 km of southeast of Ardabil province in the north of Hir city and is a part of Tertiary- fractures of the porphyry andesite host rock. Based on the petrographic observations, Quaternary magmatic zone. Zeolites and its associated minerals, in particular calcite, are formed in the cavities and the main minerals of the host rock, that shows hyaloporphyric texture, include plagioclase and pyroxene (clinopyroxene). The results of XRD analysis and thin section microscopy indicate zeolite diversity in the region, which include chabazite, stlibite, stellerite and barrerite as the main phases and scoleocite and mesolite as the minor phase in the cavities and fractures of the host rock of the region. Zeolites are formed from the CO2-poor hydrothermal fluid at temperatures below 100 °C. stlibite and stellerite are formed at the temperature of approximately 90 °C and in the depth of 800 to 1000 m, and with the decreasing of the hydrothermal fluid temperature, scoliosite (at the temperature of approximately 70 °C) and chabazite (at the temperature of approximately 30 to 50 ° C) are formed.