بررسي اثر خاكستر زباله و خاكستر چوب خرما بر برخي صفات زراعي و فيزيولوژيك گياه سورگوم

به منظور بررسي اثر خاكستر زباله و خاكستر چوب خرما بر برخي صفات مورفولوژيك و فيزيولوژيك سورگوم اين آزمايش در سال زراعي 94-93 در شهرستان بم طي دو مرحله (يك مرحله آزمايشگاه و يك مرحله در مزرعه) انجام شد. در مرحله آزمايشگاه به منظور بررسي تأثير خاكستر چوب خرما و خاكستر زباله بر برخي صفات رشدي و رنگيزه هاي گياه سورگوم آزمايشي به صورت فاكتوريل با 9 تيمار، در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با 3 تكرار در آزمايشگاه كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد بم اجرا گرديد. تيمارها شامل خاكستر زباله در سه غلظت (0، 25/ 0 و 5/ 0 گرم)، خاكستر چوب خرما در سه غلظت (0، 25/ 0 و 5/ 0 گرم) بود. مرحله مزرعه به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوكهاي كامل تصادفي در 3 تكرار انجام گرديد، عوامل آزمايشي در اين طرح عبارتند از: عامل A: خاكستر زباله در سه سطح (0، 200 و 400 گرم در هر كرت)، عامل B: خاكستر چوب خرما در سه سطح (0، 200 و 400 گرم در هر كرت). نتايج نشان داد در مرحله آزمايشگاه تيمار نيم گرم خاكستر زباله و خاكستر چوب خرما بزرگترين طول ريشه چه و ساقه چه و بيشترين وزن خشك ريشه چه و ساقه چه و بيشترين غلظت رنگيزه هاي گياهي (كلروفيل a، b و كل) را داشتند. تيمارهاي مذكور توانسته اند با افزايش جذب مواد مغذي صفات مورفولوژيك و فيزيولوژيك مورد بررسي را در گياه سورگوم افزايش دهند. در مرحله دوم آزمايش (مزرعه) بزرگترين طول ساقه در تيمار اثر متقابل خاكستر زباله 400×خاكستر چوب خرما 400 گرم در هر كرت با ميانگين 3/ 172 سانتي متر بدست آمد. بيشترين تعداد برگ گياه در تيمار خاكستر زباله 400 گرم در كرت با ميانگين 77/ 6 عدد به دست آمد. تيمار خاكستر چوب خرما 400 گرم در كرت با ميانگين 86/ 4 عدد بيشترين تعداد پنجه را داشت. بيشترين وزن تر، بزرگترين طول برگ پرچم، بيشترين تعداد ميانگره، بيشترين غلظت كلروفيل a، b، كل، كربوهيدرات و بيشترين درصد پروتئين در تيمار اثر متقابل خاكستر زباله 400×خاكستر چوب خرما 400 گرم در هر كرت به ترتيب با ميانگين 0/151 گرم، 0/36 سانتي متر، 46/8 عدد، 48/1 ميلي گرم در گرم وزن تر گياه، 84/0 ميلي گرم در گرم وزن تر گياه، 33/2 ميلي گرم در گرم وزن تر گياه 56 /57 ميكروگرم در گرم وزن تر گياه و 90/ 16 درصد بدست آمد. بيشترين نسبت وزن برگ به ساقه در تيمار اثر متقابل خاكستر زباله 400×خاكستر چوب خرما 400 گرم در هر كرت با ميانگين 67/ 0 گرم در بوته بدست آمد. بيشترين وزن خشك اندام هوايي در تيمار اثر متقابل خاكستر زباله 400×خاكستر چوب خرما 400 گرم در هر كرت با ميانگين 66/ 193 گرم در بوته بدست آمد. بيشترين ميزان عملكرد بيولوژيك در تيمار اثر متقابل خاكستر زباله 400×خاكستر چوب خرما 400 گرم در هر كرت با ميانگين 65/ 5 كيلوگرم در كرت بدست آمد. بيشترين ميزان عملكرد دانه در تيمار اثر متقابل خاكستر زباله 400×خاكستر چوب خرما 400 گرم در هر كرت با ميانگين 33/ 403 گرم در هر كرت بدست آمد. بر خلاف نتايج ديگر تحقيقات در اين آزمايش مشاهده شد كه با افزايش زمان و تيمارهاي مختلف كودي سرعت رشد نسبي گياه سورگوم افزايش يافته است. اين موضوع بيانگر آن است كه، در مرحله اي كه گياه رشد سريع خود را سپري ميكند با توجه به مساعد بودن شرايط محيطي و در اختيار داشتن عناصر غذايي كافي سطح برگ خود را سريعتر توسعه و در نتيجه سرعت رشد نسبي محصول افزايش مي يابد. در نهايت چنين نتيجه گرفت كه با مصرف كودهاي مذكور ميتوان مصرف كودهاي شيميايي نظير ازت را كاهش داده و محصول با كيفيت تري توليد نمود.