بررسي روابط منبع و مخزن گندم(Triticum aestivum L.) در شرايط متفاوت محيطي

به منظور مطالعه روابط منبع و مخزن در شرايط متفاوت محيطي آزمايشي بصورت فاكتوريل پايه بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل چهار رقم گندم (بكراس روشن، پيشتاز، چمران و مهدوي) و چهار تاريخ كاشت (اول آبان، 25 آبان، 20 آذر و 15 دي) در سبزوار اجرا شد. نتايج نشان داد كه با افزايش ميانگين دماي گرده-افشاني تا رسيدگي فيزيولوژيكي مشخص شد كه حركت مجدد ماده خشك نيز كاهش يافت. اين كاهش با توجه به معادله Y=-6.848x2+226.3x-1397 و (R2= 0.58) از روند معادله درجه 2 پيروي كرد. رابطه تعداد دانه در متر مربع با حركت مجدد ماده خشك از ساقه بصورت خطي بود و نشان دهنده تاثير مثبت تعداد و حجم مخزن بر توليد منبع و افزايش حركت مجدد ماده خشك است. درصد حركت مجدد هم با افزايش تعداد دانه در متر مربع افزايش يافت ولي از حدود 20000 دانه در متر مربع به بعد روند نزولي داشت. با توليد دانه بيشتر از 20000، در نتيجه مواد قبل از گرده افشاني صرف توليد آغازي هاي توليد دانه شده لذا ماده خشك كمتري ذخيره شده و در زمان پر شدن دانه به نسبت ذخيره كمتري موجود بوده تا از طريق حركت مجدد به دانه انتقال يابد. دماي قبل از گرده افشاني از يك طرف آغازي هاي تعداد دانه را كاهش داد و از طرفي توليد ماده خشك در اين دوره كم شد بنابراين از اين طريق مي تواند بر روابط منبع و مخزن موثر باشد.