تساهل و تسامح ديني از منظر عطار و ابن فارض

تساهل و تسامح به معني مدارا و تحمل عقايد و رفتار مخالف است. عارفان با تمسك به قرآن و احاديث، همواره به دنبال ايجاد جامعه اي بودند كه در آن انسان ها با هر دين و مذهب، در كنار هم با صلح و آرامش زندگي كنند و به هم عشق بورزند. آنان در اين راستا كوشيده اند تا جامعه ي بشري را از سخت گيري و تعصّب و كج راهه هايي كه به خصومت و دشمني ملت ها منتهي مي شود، نجات دهند. آنان منشأ بيش‌تر اختلاف ملت ها را ناشي از خيالات و تصورات باطل از يكديگر و نسبت هاي ناروايي مي دانند كه ظاهربينان بر مذاهب ديگر بسته اند كه خود نشان از سوء برداشت ها و عدم درك حقيقت است. اين پژوهش با بررسي مثنوي هاي عطار و آراء ابن فارش بر آن است تا با توجه به جريان هاي فكري، ديني و مذهبي عصر و محيط زندگي عطار و ابن فارض رويكرد آنها را نسبت به مسأله ي تساهل و تسامح بيان كند و نشان دهد كه از منظر آنان تفاوت ظاهري اديان و مذاهب مهم نيست. آنها ضمن دعوت همگان به دوري از تعصب در دين و مذهب، آنان را به صلح و دوستي و تلاش در كسب فضيلت هاي انساني فرا مي خوانند. اما عطار با توجه به مسائل روز، تساهل و تسامح را جاري و ساري در مسائل اجتماعي هم مي داند و از تساهل و تسامح براي ساختن محيط پيرامون استفاده مي كند در حالي كه ابن فارض فقط بر جنبه هاي نظري آن تأكيد مي ورزد.