معرفي شاخص هاي ژئوشيميايي جهت شناسايي گرانيتوئيدهاي پرآلومين بارور از عناصر كمياب

سيستم گرانيت-پگماتيت پرآلومين نوع S، ميزبان كاني سازي عناصر كمياب از قبيل ليتيم، سزيم و تانتاليم (نوع LCT) است و مقدار بالايي روبيديم، قلع، بريليم، فلوئورين، فسفر و بور دارد. اين سيستم گرانيتي در محل برخورد دو پوسته ي قاره اي و از ذوب سنگ هاي رسوبي يا آذرين موجود از قبل در پوسته، در اثر گرماي حاصل از نيروي فشاري و اصطكاك ناشي از برخورد قاره ها، تشكيل مي شود. ذوب بخشي و تفريق ماگمايي دو فرآيند اصلي در تشكيل اين واحدهاي گرانيتي و كاني سازي رخ داده در آن ها است. دايك هاي پگماتيتي (تفريق يافته ترين اعضاي سيستم) اقتصادي ترين منابع عناصر كمياب هستند، با توده ي گرانيتي مادر ارتباط ژنتيكي دارند و در شعاع ده كيلومتري از آن توزيع مي شوند. توده هاي گرانيتي داراي اهميت اكتشافي هستند و موجب كاهش شعاع جستجو در اكتشاف پگماتيت ها مي شوند. آنومالي هاي عنصري ناشي از كاني سازي عناصر كمياب در سقف توده ي مادر رخ مي دهند و شامل محتوي پايين عناصريي از قبيل باريم، استرانسيم، تيتانيوم و زيركن و محتوي بالا روبيديم، سزيم، بريليم، ليتيم، نيوبيم، تانتاليم و قلع مي باشند. توده هاي بارور همچنين، نسبت Zr/Hf، K/Rb و Nb/Ta نسبتاً پايين دارند. فلدسپار پتاسيم و موسكوويت در هر سه واحد گرانيت عقيم، گرانيت بارور و پگماتيت حضور دارند و رنگ و اندازه ي بلور آن ها در هر يك از واحدهاي سنگي مذكور متفاوت است، از اين رو ابزارهايي مناسب در تعيين درجه ي تفريق، شناسايي توده هاي بارور مادر و رديابي پگماتيت هاي عناصر كمياب به شمار مي آيند. گارنت، بريل و تورمالين در گرانيت عقيم رخ نمي دهند، امّا هم در گرانيت بارور و هم در پگماتيت حضور دارند و با افزايش درجه ي تفريق تغيير رنگ و تركيب مي دهد. بنابراين حضور آن ها شاخصي از بارور بودن توده ي گرانيتي است. حضور كاني هاي نيوبيم-تانتاليم دار (منگانوتانتاليت، وودگينيت و ميكروليت) در پگماتيت ها سند قطعي بر پگماتيت عناصر كمياب است.