ژئوشيمي و بررسي رفتار عناصر خاكي نادر (REE) در سنگ هاي ماگمايي و هاله هاي دگرساني كانسار پلي متال چهارگنبد، شمال شرق سيرجان

منطقه ي مورد مطالعه در محدوده ي شمالي كانسار مس چهارگنبد واقع در جنوب شرقي ايران، در شهرستان سيرجان و در حدود 110 كيلومتري جنوب غربي كرمان، داراي مختصات / 560:05 و/560:25 طول شرقي،/290:50 و/290:65 عرض شمالي مي باشد. اين ناحيه در جنوب شرقي كمربند ماگمايي اروميه- دختر قرار دارد و بخشي از نوار ماگمايي دهج-ساردوئيه از تقسيمات زمين شناسي كرمان مي باشد. قسمتي از سنگ هاي ماگمايي محدوده شمال شرق سيرجان تحت تأثير نفوذ سيالات گرمابي قرار گرفته و دگرساني در آنها رخ داده است. سنگ ها بيشتر تركيب اسيدي تا حدواسط داشته و شامل آندزيت بازالت، تراكي آندزيت، داسيت به همراه توده هاي نفوذي گرانيتوييدي و كوارتزديورديت پورفيري مي باشند. كاني هاي اصلي تشكيل دهنده سنگ ها، پلاژيوكلاز، كوارتز، آلكالي فلدسپار، پيروكسن و آمفيبول هستند. وجود بافت غربالي و منطقه بندي نوساني در فنوكريست هاي پلاژيوكلاز، اپاسيته شدن برخي كاني ها در سنگ ها، حاكي از عدم تعادل ترموديناميكي و يا اختلاط در ماگماي تشكيل دهنده مي باشد ماهيت ماگماي تشكيل دهنده اين سنگ ها كالكوآلكالن بوده كه از لحاظ درجه اشباع از آلومينيوم (ASI) متا آلومين تا كمي پرآلومين بوده است. با توجه به ژئوديناميك منطقه، سنگ هاي ماگمايي اين ناحيه كه عمدتا سنگ هاي نفوذي و خروجي با تركيب متنوع بوده ، حاصل فررورانش صفحه اقيانوسي نئوتتيس به زير پليت قاره اي ايران مركزي مي باشند. در محدوده معدني چهارگنبد سنگ هاي ولكانيكي متعلق به ائوسن و توالي رسوبي اليگوسن در اثر سيالات گرمابي حاصل از نفوذ توده كوارتزديوريت پورفيري با سن ميوسن زيرين در زون گسلي چهارگنبد و واكنش با سنگ هاي مجاور دچار دگرساني و تغيير شده است كه اين تغييرات با توجه به زون هاي دگرساني آرژيليك، فيليك و پروپيليتيك شاخص بوده به نحوي كه سبب غني شدگي عناصر LREE و تهي شدگي عناصر HREE در سنگ هاي مجاور و ميزبان توده معدني گرديده است. رفتارREEs بوسيله pH ، فراواني كمپلكس هايي مانند SO42- و حضور كاني هاي رسي كه مي توانند ميزبان REEs باشند كنترل مي شود. در پهنه دگرساني آرژيليك تمامي عناصر REE غني-شدگي نشان مي دهند زيرا اين پهنه سيستم قليايي داشته و تحرك عناصر در چنين سامانه اي به حداقل مقدار خود رسيده است. ولي در زون سيليسي با توجه به نسبت بالاي آب به سنگ و فعاليت بالاي يون سولفات (SO42- ) تهي-شدگي REE ديده مي شود.