اثر تنش كم‌آبي بر برخي از پارامترهاي مورفو- فيزيولوژيكي ارقام آفتابگردان در منطقه كليبر

Effect of water stress on some morpho-physiological parameters of sunflower cultivars in Kaleybar region

به‌منظور بررسي اثر تنش كمبود آب بر روي برخي از پارامترهاي فيزيولوژيكي ارقام مختلف آفتابگردان در منطقه كليبر آزمايشي بصورت فاكتوريل بر قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 4 تكرار در سال 1395 اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايشي شامل سه سطح تنش خشكي (70، 140 و 210 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخيركلاس A) و ارقام مختلف آفتابگردان در 4 سطح (آرماويرسكي=V1، ايروفلور=V2، آلستار =V3 و ركورود =V4) بودند. به طور كلي چنين نتيجه گيري شد كه اعمال تنش كمبود آب باعث كاهش معني‌داري در صفات ارتفاع بوته، پتانسيل آب برگ (LWP)، رطوبت نسبي برگ (RWC)، كلروفيل برگ، تعداد روزنه در سطح زيرين و روئين برگ شد. نتايج مقايسه ميانگين‌ داده‌ها نشان داد كه بيشترين ارتفاع بوته (55/189 سانتيمتر)، تعداد روزنه در سطح زيرين برگ (76/25 عدد) و بيشترين ميزان كلروفيل برگ (78/66 درصد) از تركيب تيمار (70 ميلي‌متر تبخير و رقم آرماويرسكي) به‌دست آمد. در صورتيكه بيشترين تعداد روزنه در سطح روئين برگ (66/23 عدد) و بيشترين ميزان محتوي رطوبت نسبي (43/74 درصد) از تركيب تيمار (70 ميلي‌متر تبخير و رقم ايروفلور) حاصل شد. مقايسه ميانگين نتايج حاصله، نشان داد كه بيشترين ميزان پتانسيل آب برگ (2/13- پاسكال) از تركيب تيمار (70 ميلي‌متر تبخير و رقم ركورد)، و كمترين ميزان پتانسيل آب برگ (32/26- پاسكال) از تركيب تيمار (210 ميلي‌متر تبخير و رقم آرماويرسكي) حاصل شد. در مجموع آبياري نرمال بدون تنش و رقم ايرفلور به عنوان تيمار برتر براي دستيابي به بالاترين ميزان صفات ارزيابي شده آفتابگردان در منطقه كليبر توصيه مي‌گردد.

Effect of water stress on some morpho-physiological parameters of sunflower cultivars in Kaleybar region Abstract In order to investigate the effect of water deficit stress on some of the physiological parameters of different sunflower cultivars in a clinical trial area, a factorial experiment was conducted on a randomized complete block design with four replications in 2016. Experimental treatments consisted of three levels of drought stress (70, 140 and 210 mm evaporation from vapor-grade A pan) and different sunflower cultivars in 4 levels (V1=Armavirsky, V2=Eroflorur , V3= Alstar and V4= Records). It was concluded that application of water deficit stress caused a significant decrease in plant height, leaf water potential, leaf relative humidity, leaf chlorophyll, number of stomata in the lower surface and leaf roughness. The results of the comparison of mean values showed that the highest plant height (189.55 cm), number of stomata in the leaf surface (25.76) and the highest chlorophyll content (66.78%) of the treatment composition (70 mm evaporation and Armavirsky variety) Obtained. The highest number of apertures was found in the leaf rouge level (23.66) and the highest content of relative humidity (74.43%) was obtained from the treatment composition (70 mm evaporation and Eroflorur variety). The comparison of the mean of the results showed that the highest leaf water potential (13.2-Pascal) from the treatments (70 mm evaporation and record), and the lowest leaf water potential (26.22-Pascal) from the treatment composition (210 mm Evaporation and Armavirsky variety). In general, irrigation without stress and the Airflor variety is recommended as a superior treatment to achieve the highest amount of evaluated sunflower traits in the Kaleybar area.