بررسي تغيير كاربري اراضي حوزه آبخيز شفارود با تاكيد بر احداث سد شفارود

Investigation of land use change in Shafarood watershed with emphasis on construction of Shafarood dam

ايجاد يك سد بزرگ با حجم ذخيره زياد مي تواند اثرات همه جانبه و قابل ملاحظه اي در برداشته باشد. شناسايي كاربريها و تغييرات كاربري اراضي جهت بررسي و پايش مناطق حساس به منظور طرح ريزي و مديريت پايدار سرزمين امري ضروري مي باشد. هدف اصلي از اين مطالعه بررسي تغييرات كاربري اراضي ناشي از احداث سد شفارود در عرصه جنگلهاي هيركاني شمال كشور طي يك دوره 17 ساله با استفاده از تصاوير ماهواره لندست مي باشد. براي اين كار3 تصوير ماهواره اي متعلق به سال هاي 2013،2000 و2017 استفاده شد وتصحيح هاي (هندسي و اتمسفري) بر روي تصاوير اعمال و با روش طبقه بندي حداكثر احتمال نقشه كاربري اراضي منطقه براي هر مقطع تهيه شد كه به ترتيب داراي صحت كاربري و ضريب كاپاي بالاتر از 86 % و 83/0 بودند. روش مقايسه پس از طبقه بندي براي پايش تغييرات كاربري اراضي مورد استفاده قرار گرفت. نتايج نشان داد كاهش مستمر كلاس جنگل از مقدار 63.05 درصد در مقطع نخست به ترتيب به مقادير 57.27 و 57.22 براي سالهاي 2013 و 2017 كاهش يافته است كه شواهد تاييد كننده اين موضوع افزايش مستمر كلاس هاس صخره(8.15-9.10-10.45) و بدون پوشش(3.5- 4.47-5.08درصد) مي باشد. چالش هاي محيط زيستي ساخت سد مورد بررسي تاكيدي ديگر بر اهميت انجام مطالعات تخصصي مبتني بر دانش اكولوژي و ارتقاي نوع نگرش تصميم گيران به جنگل به عنوان يك زيستگاه پيچيده و شكل گرفته در مقياس زماني طولاني مدت مي باشد.

Construction of a large dam with high storage capacity can have a broad and significant impacts on land cover. Identifying land use/cover changes for monitoring of sensitive areas is essential for planning and sustainable land management performances. The main objective of this study is to investigate the land use changes caused by the construction of Shafarood Dam in the Hyrcanian forests of the north of Iran during a 17-year period using Landsat satellite imagery. To do this, three satellite imagery of the years 2000, 2013 and 2017 were used, and the (geometric and atmospheric) corrections were applied to the images and using the classification method of maximum likelihood, the map of the land use of each section in the region was prepared. Produced map have Kappa coefficient higher than 86% and accuracy of 0.83. after classification the comparison method was used to indicate land use changes. The results revealed that a continuous decline of the forest lands from 63.05 percent to 57.27 percent in the first period 2013 and more decrease up to 57.22 percent in 2017. The changes in land cover confirms the continuing increase of the rock class (8.15-9.10-10.45) and bare lands (3.5- 4.47-5.08%) in the study area. Environmental challenges emerging from the construction of the Shafaroud dam emphasis on the importance of conducting advanced and specialized studies based on ecological methodologies and also increasing the decision makers awareness of Hyrcanian forests complexity which has formed in a very long-time period.