بررسي نقش شركتهاي خدمات توسعه كشاورزي در توسعه كشاورزي و اشتغال فارغ التحصيلان بخش كشاورزي استان زنجان

Assessing Role of Agricultural Development Services firms in Agricultural Development and Employment of Agricultural Graduates in Zanjan Province

بخش كشاورزي ايران با فرصت هاي ارزشمند و چالش هاي جديدي در عرصه داخلي و محيط جديد اقتصاد جهاني مواجه است. يكي از اين فرصت ها داشتن نيروي انساني تحصيلكرده غني در گرايشهاي هاي مختلف كشاورزي است. بي شك در صورتي كه تصميمات به هنگام و كارساز توسط سياستگذاران و برنامه ريزان اين بخش در جهت استفاده از دانش آنان اتخاذ نشود، اين فرصت گرانبها به تهديد تبديل خواهد شد. يكي از راهكارهايي كه طي چند سال گذشته در اين راستا صروت گرفته تاسيس شركتهاي خدمات توسعه كشاورزي است. با توجه به سپري شدن چند سال از تاسيس و به كار گيري اين شركتها اين سوال مطرح است كه آيا اين شركتها كه با هدف ايجاد اشتغال براي فارغ التحصيلان كشاورزي و توسعه كشاورزي ايجاد شده اند، در رسيدن به اهداف موفق بوده اند؟ هدف اين مقاله بررسي ميزان تحقق اهداف اين شركتها در زمينه توسعه كشاورزي و ايجاد اشتغال براي فارغ التحصيلان كشاورزي و تعيين موانع تحقق اهداف آنها بود. اين تحقيق به روش پيمايشي انجام شده است و از نوع توصيفي - اكتشافي مي باشد. جامعه آماري اين تحقيق را اعضاي شركتهاي خدمات توسعه كشاورزي استان زنجان تشكيل دادند كه تعداد كل انها 165 نفر بود. حجم نمونه بر اساس فرمول كوكران 110 نفر برآورد گرديد. ابزار اين تحقيق پرسشنامه بوده است. جهت روايي پرسشنامه از طريق پانل متخصصان مشتمل بر كارشناسان صاحب نظر و داراي تجربه در سازمان نظام مهندسي كشاورزي و مديريت ترويج استان زنجان اقدام شد. ضريب آلفاي كرونباخ محاسبه شده جهت بررسي پايايي سوالات نگرشي پرسشنامه. 0,86 محاسبه گرديد. براي تجزيه و تحليل داده هاي گردآوري شده از نرم افزار SPSS نسخه 15 بهره گرفته شد. نتايج تحليل داده ها از ديدگاه پاسخگويان نشان داد اين شركتها در دستيابي به اهداف خود در زمينه ارائه اطلاعات فني كشاورزي و ارائه خدمات به كشاورزان تا حد متوسطي موفق بوده اند و موفقيت آنها در افزايش راندمان محصولات كشاورزي، توسعه كشاورزي منطقه و افزايش درآمد كشاورزان كمتر از حد متوسط بوده است. نتايج مربوط به تحليل عاملي موانع تحقق اهداف شركتهاي خدمات توسعه كشاورزي به استخراج پنج عامل به ترتيب تحت عناوين موانع قانوني، موانع اداري، ناهمگني اعضاء، ضعف بنيه علمي و مشكلات مالي منجر گرديد. اين پنج عامل به ترتيب 25/22، 16/92، 12/32، 11/78 و 10/47 از مجموع 76/72 درصد واريانس تبيين شده را تبيين نمودند.

Agriculture sector of Iran is facing valuable opportunities and new challenges in the fields of domestic and global economy. Existence of a large number of agricultural graduates in different fields of agriculture considered one of these opportunities. Certainly, if the policy-makers and planners do not plan for best use of these valuable human resources, this opportunity will become a threat. One of the plans during the past few years in this direction was establishing agricultural development services firms (ADSFs). The purpose of this study is to assess the role and status of the ADSFs in agricultural development and creating jobs for agricultural graduates in Zanjan province and to determine barriers to achieve the objectives of ADSFs. A descriptive–correlation survey method was used in this study. The study population consists of members of ADSFs in Zanjan province (N=165). A sample of 110 was selected using the stratified random sampling method. Responses filled in close-ended questionnaire whose reliability was verified by Cronbach's alpha calculated at 0.86. Validity of instrument was determined by adhering to comments provided by a panel of experts. Collected data were analyzed using the Statistical Package for the Social Sciences (SPSS-15). Results show that ADSFs, from the viewpoints of members, achieve their goals. In the field of agricultural and technical information, services to farmers have been moderately successful and their success in increasing the efficiency of agricultural produces, development of agriculture and increase farmers' income, is less than average. According to findings of factor analysis, in detection of the barriers to achieve the objectives of ADSFs, five components were extracted. The first factor called as legal barriers factor explained by 25.22% of the total variances. The second factor called the administrative bureaucracy factor explained by 16.92% of the variances. The third factor called heterogeneity of members' factor represented by 12.32% of the variances. The forth and fifth factors called academic atrophy and financial problems factors respectively which realized 11.78% and 10.47% of the total explained variances (76.72%) , respectively.