بررسي وضعيت موجود و تعيين راهبردهاي ترويج كشاورزي در برنامه پنجم توسعه

Examination of the status quo and determination of agricultural extension strategies in the 5th Development Plan

برنامه ريزي فرآيندي است طي آن مديريت يك سازمان، اهداف سازمان را براي زمان مورد نظر تعيين و راهبردها و چارچوب هاي تصميم گيري براي نيل به اهداف تعيين شده را با توجه به محدوديت هاي موجود و قابل پيش بيني در طي برنامه، مشخص مي كند. رشد و توسعه كشاورزي از ويژگي هاي بارز يك اقتصاد توسعه يافته تلقي مي گردد. ترويج كشاورزي به منظور افزايش توانائي هاي بهره برداران نقش مهمي در توسعه كشاورزي ايفا مي نمايد. فعاليتهاي ترويجي علاوه بر كمك به رونق كشاورزي و افزايش درآمد كشاورزان، با تسهيل پذيرش فناوري هاي نوين و بكارگيري منابع انساني و بهره برداران ذينفع در حوزه كشاورزي، قدرت و توانائي روستائيان را براي استفاده بهينه از نيروها و استعدادهاي خويش شكوفا ساخته و منجر به ارتقاي رفاه و آسايش آنان مي شود. اين پژوهش كه بر گرفته از روش ها و مدل هاي مديريت مي باشد به منظور تهيه و تدوين راهبردهاي ترويج كشاورزي در افق برنامه پنجم توسعه انجام گرديد كه در اين ارتباط، با استفاده از مستندات موجود و مطالعات صورت گرفته، آمار و اطلاعات رسمي، از ديدگاه مديران، صاحب نظران و كارشناسان معاونت ترويجِ سازمان ترويج، آموزش و تحقيقات كشاورزي و اعضاء هيئت علمي و پژوهشگران موسسه پژوهش هاي برنامه ريزي، اقتصاد كشاورزي و توسعه روستائي بهره گرفته شد. به اين منظور بررسي وضع موجود ترويج كشاورزي كه به اعتباري اولين گام و مهمترين مرحله در برنامه ريزي و مديريت انجام و جهت شناسائي عوامل محيطي، عوامل داخلي(نقاط قوت و ضعف) و عوامل بيروني (فرصت ها و تهديدها) مورد بررسي و تعيين گرديدند. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد كه به منظور دستيابي به اهداف توسعه اي بخش كشاورزي در برنامه پنجم توسعه، ارتقاء دانش، بينش و مهارت بهره برداران و توليد كنندگان بخش؛ ارتقاء و افزايش بهره وري عوامل توليد از ابعاد كمي و كيفي از طريق توانمندسازي فردي و سازماني بهره برداران و توليدكنندگان؛ گسترش زيرساخت هاي اطلاعاتي و ارتباطي بخش كشاورزي به منظور ساماندهي نظام اطلاعات و دانش؛ سازماندهي، توسعه، تقويت و كارآمد سازي سازمان هاي مردم نهاد، تشكل هاي توليد كنندگان و بهره برداران؛ ساماندهي و بهره برداري از دانش بومي؛ و بستر سازي، ايجاد انگيزه و بكارگيري ساز و كار تشويقي جهت سرمايه گذاري بخش خصوصي در فعاليت هاي ترويجي، آموزشي و تحقيقاتي بخش كشاورزي از جمله راهبردهاي ترويج در برنامه پنچم توسعه كشاورزي مي باشند.

Planning is a key process in which an organization's manager focuses on developing institutional objectives and strategies within a defined time schedule while considering all predictable limitations throughout the implementation phases of the plan. Agricultural growth and development is the authentic symptom of a developed economy. Extension services, as impetus for users' empowerment, would play a key role in agricultural development process. This mechanism shall promote their welfare index through facilitation of technology adoption, rural manpower employment in agribusinesses, and unleashing rural capacities for optimal exploitation of their potentials. This survey enjoys literature review, formal information and statistics, managers' and experts' attitudes of extension in the Agricultural Research, Education and Extension Organization, and the Agricultural Planning and Economic Research Institution. To this end, examination of the status quo of agricultural extension was accounted for the key step in planning and management process, followed by identification of external and internal factors (SWOT). Findings reveal that access to developmental objectives foreseen by the 5th Plan, needs to up-scaling know-how, productivity index through users / CBOs empowerment, expansion of information and communication infrastructures, indigenous knowledge promotion, and private sector participation and investment in extension activities.