تأثير مؤلفه هاي اقتصادي بر نگرش بهره برداران نسبت به مديريت پايدار منابع آب

The Effect of Economic Characteristics on Users’ Attitudes toward Sustainable Water Resource Management

امروزه در مباحث پايداري منابع طبيعي، موضوعات مرتبط با منابع آب و چالش هايي كه در زمينه مديريت آنها وجود دارد، از اهميت ويژهاي برخوردار است. در بسياري از نقاط جهان ميزان زياد بهره برداري از منابع آب زيرزميني، پايداري اجتماعي و اكولوژيكي را تهديد مي نمايد. در كشور ما نيز در حال حاضر برداشت از آب هاي زيرزميني در سطح ملي از حد مجاز بهره برداري عبور نموده و اين برداشت بي رويه خارج از توان تغذيه آبخوان ها است. از اينرو مديريت استراتژيك و پايدار آب جهت رشد و توسعه اقتصادي و كشاورزي عاملي كليدي محسوب مي گردد. از طرفي توسعه برنامه هاي حفاظتي با زمينه هاي اقتصادي - اجتماعي و ديدگاه ها و نگرش هاي مردم ارتباطي تنگاتنگ دارند. اين تحقيق با هدف بررسي تأثير مؤلفه هاي اقتصادي بر نگرش بهره برداران نسبت به مديريت پايدار منابع آب انجام گرفته است. جامعه آماري تحقيق شامل 2130 نفر كشاورز در دو دشت جهرم و ارسنجان استان فارس مي باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول كوكران 212 نفر تعيين گرديد. روش نمونه گيري در درون هر دشت روش طبقه اي متناسب بوده است. ابزار تحقيق پرسشنامه بوده كه روايي آن با بهره گيري از نظرات افراد متخصص حاصل گرديد. همچنين جهت به دست آوردن ضريب اعتبار پرسشنامه آزمون مقدماتي براي مقياس هاي پرسشنامه به دست آمد. با استفاده از ضريب همبستگي انجام شده و ضريب كرونباخ آلفا بيش از 0/85 اسپيرمن مشخص شد كه متغير هاي ميزان سرمايه، ميزان درآمد ساليانه و ميزان اراضي ديم رابطه اي مثبت و معني دار با متغير نگرش بهره برداران دارند. بين ميانگين نگرش هاي بهره برداران از نظر شغل اصلي آنها اختلاف معني داري مشاهده شد. همچنين نتيجه آزمون تحليل واريانس يكطرفه مبين معني داري اختلاف بين نگرش بهره برداران از نظر نوع مالكيت زمين مي باشد.

Unplanned community development stresses and potentially harms natural resources quality and quantity. Nowadays, water resources have been contested for distortion of sustainability of natural resource which poses great management challenges. Overexploitation in many parts of the world raises serious threats to the sustainability of groundwater-dependent socio-ecologies. At present, in our country, exploitation of ground water resources at national level is exceeding the permitted limit of exploitation. Therefore, strategic and sustainable water management will be the key factors for future agricultural and economic growth and development. No doubt, an expansion of conservation programs has a strong association with socio-economic backgrounds, perceptions, and attitudes of people. This research aims at investigating the effect of users’ economic characteristics on their attitudes toward sustainable water resource management. Data were collected from 212 farmers in Arsanjan and Jahrom critical plains of Fars province. Spearman correlation coefficient revealed that variables e.g. extent of capital, extent of annual income and the size of dry farming lands had significant positive relationships with the users’ attitudes toward sustainable ground water resource management. Comparing means of users’ attitudes detected a significant difference on their main job. Also, one-way ANOVA test disclosed significant difference among users’ attitudes on the kind of land ownership.