پذيرش فعاليتهاي تلفيقي كشاورزي و پرورش ماهي در استان خراسان جنوبي

Adoption of integrated activities of agriculture and fish production in Southern Khorasan Province

پرورش ماهي در كنار فعاليتهاي كشاورزي، يكي از بهترين راهكارهاي علمي و عملي در جهت بهره برداري بهينه از منابع كمياب آب موجود در بخش كشاورزي است. استان خراسان جنوبي با داشتن بيش از 8200 منبع آب كشاورزي (چاه، چشمه و قنات)، از پتانسيل نسبتا مناسبي جهت تلفيق فعاليتهاي كشاورزي با پرورش ماهي برخوردار است. از اين رو تحقيق حاضر با هدف شناسايي ابعاد تاثير گذار بر پذيرش فعاليتهاي تلفيقي كشاورزي و پرورش ماهي با توجه به ظرفيت ها و پتانسيل هاي استخرهاي ذخيره آب كشاورزي صورت گرفته است. جامعه آماري پژوهش 967 نفر از كشاورزان استان خراسان جنوبي بودند كه از يكي از منابع آبي مذكور استفاده كرده و در كنار اين منبع آبي، استخري به منظور ذخيره آب براي آبياري زمين هاي كشاورزي احداث كرده بودند. از بين اين افراد از طريق نمونه گيري تصادفي با استفاده از فرمول كوكران 100 نفر پذيرنده فعاليت هاي تلفيقي و 150 نفر نپذيرنده فعاليت هاي تلفيقي انتخاب شدند. نتايج حاصل از تحقيق نشان داد مهمترين تفاوت پذيرندگان و نپذيرندگان فعاليت هاي تلفيقي، تفاوت در آگاهي آن ها از ويژگي هاي نوآوري بوده كه ميزان آگاهي در پذيرندگان به مراتب بيشتر از نپذيرندگان بوده است . همچنين از نظر دانش كسب شده در زمينه آبزي پروري بين پذيرندگان و نپذيرندگان تفاوت معني داري وجود داشته و پذيرندگان دانش بيشتري در زمينه احداث استخر، آماده سازي استخر قبل از رها سازي، رهاسازي بچه ماهي، تغذيه و صيد ماهي داشته اند. بنابراين ترويج آبزي پروري و ايجاد دانش مورد نياز كشاورزان، در نشر آبزي پروري بسيار حائز اهميت است. يافته هاي تحقيق حاكي از آن است كه علاوه بر آگاهي و دانش كشاورزان ، گروه هاي مرجع، هنجارهاي اجتماعي، ارائه مشوق ها، مشاع بودن منابع آب، تعداد شركاء، شركت در دوره هاي آموزشي ترويجي و نگرش افراد در قالب ابعاد فردي و ساختاري در پذيرش فعاليت هاي تلفيقي كشاورزي و آبزي پروري تاثير گذار بوده اند.

Fish production along with other agricultural activities is one of the best scientific and practical solutions for optimal utilization of scarce water resources in agriculture sector. The main purpose of this study was to identify factors affecting adoption of integrated agricultural activities and fish production. The results showed that the most important difference among adopters and non adopters of integrated activities was related to the difference in the knowledge of the characteristics of innovation in the way that the adopter was much knowledgeable than non adopters.