پهنه بندي شدت فرسايش و توليد رسوب با استفاده از مدل MPSIAC در محيط GIS (مطالعه موردي: حوزه چشمه چاهي استان ايلام)

برآورد ميزان فرسايش و رسوب در حوزه هاي آبخيز بدون آمار رسوب يكي از مسائل اساسي حوزه ها بوده و استفاده از روشهاي تجربي را لازم مي نمايد تا داده هاي حاصل بتواند مبنايي براي برنامه ريزي هاي مديريتي واقع گردد. حوزه آبخيز چشمه چاهي يكي از زير حوزه هاي حوزه مانشت و قلارنگ بامساحت 4216 هكتار در استان ايلام مي باشد كه وقوع انواع فرسايش در آن قابل ملاحظه بوده، لذا برآورد مقدار رسوب و كمي سازي آن بر اساس روابط تجربي جهت طرحهاي حفاظت آب وخاك ضروري مي نمايد. مدل MPSIAC يكي از اين روشهاي تجربي مي باشد كه در اكثر حوزه هاي ابخيز كشور كارايي دارد. در اين تحقيق با استفاده از نقشه پايه و ساير اطلاعات و نقشه هاي موجود و كنترل موقعيت واحدهاي كاري بوسيله دستگاه GPS در طبيعت امتياز 9 عامل موثر در مدل MPSIAC در هر واحد كاري تعيين و با جمع كردن انها ميزان R (درجه رسوبدهي) در هر واحد كاري و با توجه به نسبت مساحت انها دركل حوزه بدست آمده و در نهايت با قرار دادن ميزان R بدست آمده در رابطه مربوطه ميزان رسوب براورد گرديد. نتايج اين تحقيق نشان ميدهد كه ضريب رسوبدهي در اين حوزه 59/13 و مقدار رسوب ويژه آن 312 متر مكعب در كيلومتر مربع در سال و وزن مواد رسوبي 17532 تن در سال مي باشد. با توجه به نتايج فرمول مورد بررسي در حوزه مورد مطالعه و مقايسه آن با اعداد جدول مربوط به مدل MPSIAC ميتوان اذعان نمود كه حوزه آبخيز چشمه چاهي از نظر فرسايش و توليد رسوب در وضعيت متوسط قرار داشه و شدت رسوبدهي آن بين 75-50 مي باشد، همچنين مشاهده گرديد ميزان رسوب برآورد شده در اين حوزه در كلاس فرسايشي 3 و از نظر طبقه بندي كيفي فرسايش در كلاس درجه متوسط قرار داشته و طبق تعريف اين كلاس، مي توان گفت كه دراين حوزه جدا شدن و جابجايي ذرات خاك به ميزاني است كه اجراي برنامه هاي حفاظت خاك و آب ضرورت و اولويت داشته و استفاده از اراضي محدوديت زيادي دارد.