پهنه بندي شدت فرسايش حوزه آبخير زنجانرود به كمك مدل FPM در محيط GIS

خاك يكي از منابع طبيعي مهم هر كشور مي باشد كه امروزه، فرسايش آن به عنوان يكي از خطرات جدي براي توسعه به شمار مي آيد. در مناطقي كه فرسايش كنترل نمي شود خاكها بتدريج فرسايش يافته و حاصلخيزي خود را از دست داده و از چرخه توليد خارج مي شوند. پس لازم است مناطق بحراني و حساس به فرسايش شناسايي و اقدامات حفاظتي در آنها به اجرا درآيد. منطقه مورد بررسي حوزه آبخيز زنجانرود مي باشد كه در شمالغرب ايران در محدوده 36 درجه و 20 دقيقه تا 36 درجه و 55 دقيقه عرض شمالي و 48 درجه و 10 دقيقه تا 48 درجه و 55 دقيقه طول شرقي واقع شده است. اين حوزه بخشي از حوزه آبخيز رودخانه سفيدرود مي باشد. هدف از اين مقاله پهنه بندي شدت فرسايش حوزه آبخيز زنجانرود با استفاده از مدل EPM در يك محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) مي باشد. در اين راستا نقشه ها و داده هاي مورد نياز وارد محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي شده و بعد از سازماندهي و پردازش، يك بانك اطلاعاتي براي تجزيه و تحليل تهيه گرديد. با استفاده از فرمول شدت فرسايش و كلاس بندي آن در 5 رده، نقشه پهنه بندي شدت فرسايش حوزه در محيط GIS ترسيم شد. اين مطالعه نشان مي دهد با توجه به گستردگي حوزه آبخيز، سيستم اطلاعات جغرافيايي مي تواند تمام پارامترهاي مورد نياز در اجراي مدل فوق شامل نقشه هاي كاربري اراضي، سنگ و خاكشناسي، فرسايش فعلي منطقه و شيب را با هم تركيب كرده ونقشه شدت فرسايش اراضي را ارائه دهد. با استفاده از اين نقشه مي توان اولويت اجراي طرحهاي حفاظتي را براي كنترل فرسايش در مناطق مختلف مشخص كرد. نتايج حاصله از اين بررسي نشان مي دهد در حوزه آبخيز زنجانرود، اراضي مارني كه عمدتا در پاياب آن واقع شده اند داراي شدت فرسايش زيادي بوده و بايستي حفاظت از آنها در اولويت قرار گيرد.