نقش خاندان بنوشاكر در پيشرفت فرهنگ و تمدن اسلامي

اين پژوهش درصدد بررسي خدمات شايان يكي از خاندان مشهوري است كه در تمدن اسلامي تاثيرات قابل ملاحظه اي داشته اند. خاندان بنوشاكر يكي از اين خاندان هاي معروف در تمدن اسلامي مي باشند كه با حمايت مالي دستگاه خلافت و نيز وقف برخي از اموال خويش در راه علم و دانش و پرورش در بيت الحكمة بغداد و هم چنين ايجاد بيت الحمكه در خانه خويش، تلاش هاي فراواني در جمع آوري، تأليف و ترجمه كتب در قرن سوم و چهارم هجري انجام دادند. سه نفر از اين خاندان به نامه هاي احمد، حسن و محمد در موضوعات مختلف رياضي، نجوم، هندسه، مكانيك و ساير علوم ديگر كارهاي ارزشمندي انجام دادند. آنان كتب قديمي و نسخه - هاي خطي را از سرزمين هاي ايران، روم، يونان، مصر، سيسيل و... جمع آوري كرده و در بغداد با همكاري ديگر مترجمان نسبت به ترجمه آنان اقدام مي كردند. پژوهش حاضر با تكيه بر منابع و مآخذ ضمن بررسي سرگذشت اين خاندان و نيز بيان وضعيت علمي و تمدني دوران آنان، مهمترين اقدامات، تاليفات، ترجمه ها، اختراعات و نوآوري هاي آنان را در زمينه هاي گوناگون در كانون توجه خود قرار داده است. هر چند همكاري گسترده آنان با همديگر تشخيص برخي از آثارشان از يكديگر را دشوار نموده است، اما هر كدام از اين سه برادر در رشته خاصي تبحر داشتند. حسن در علم هندسه، احمد در صنعت مكانيك و علم حيل و محمد در علم رياضي و نجوم شهرت بيشتري داشتند. صرف نظر از تاليف و ترجمه كتب متعددي در علوم مختلف، تعيين اندازه محيط زمين و رصدهاي ستاره شناسي در علم نجوم، طراحي مهندسي دستگاه ها و ده ها اشياء ديگر در علم مكانيك و حيل، اندازه گيري حجم و مساحت اشكال و تثليث زاويه و ... را پيدا كرده و ارائه راه حل آن در علم رياضي، برخي از مهم ترين نوآوري ها و اكتشافات علمي اين خاندان بوده است. نقش گسترده و تاثير گذار اين خاندان در فرهنگ و تمدن اسلامي، نوآوري هاي علمي و تمدني، تاليفات، ترجمه ها، اختراعات آنان در زمينه هاي مختلف علمي مسائلي است كه در اين پژوهش مورد توجه قرار گرفته است.