بهره برداري پايدار از آبخوان با استفاده از روش حل مناقشات تئوري منابع مشترك، مطالعه موردي: بخش جنوبي دشت تهران

امروزه بحران منابع آب زيرزميني از يك طرف ناشي از خشكسالي هاي پي در پي و از طرف ديگر بدليل برداشت بي رويه توسط بهره برداران مي باشد. هرچند در چارچوب قوانين مرتبط با منابع آب زيرزميني اين منابع جزو انفال بوده و قانون گذار تا جايي اجازه ي بهره برداري از اين منابع را مي دهد كه زياني براي كل جامعه نداشته و با برداشت يك بهره بردار از آب زيرزميني، ديگران زيان نكنند اما به دليل نبود درك صحيح از ماهيت مشترك بودن منابع آب زيرزميني و كنترل برداشت توسط دولت به تنهايي (بدون مشاركت بهره برداران) زمينه ي بهره برداري بي رويه از منابع آب زيرزميني فراهم شده است. در اين شرايط بهره برداران به دليل عدم اطمينان بر الگوي بهره برداري فعلي سعي در حداكثر كردن ميزان برداشت آب بدون توجه به وضعيت و ظرفيت بهره برداري از منابع آب زيرزميني دارند. اين موضوع باعث شده كه اكثر نواحي كشور با چالش هاي اساسي ناشي از عرضه ناكافي آب روبرو باشند. در اين شرايط، به نظر مي رسد به منظور برقراري تعادل و توازن منطقي ميان عرضه و تقاضاي آب و ايجاد تعادل در ميزان تغذيه و تخليه در آبخوان ها بايستي توجه خاصي به راهكارها و رويكردهاي جديد مديريتي و ارائه راه حل هايي در جهت مديريت پايدار منابع آب معطوف داشت. بديهي است كه تضمين پايداري منابع چاره اي بجز مشاركت دادن بهره برداران در مديريت ندارد اما، اين كار با برنامه اي مدون به انجام مي رسد و البته زمان بر است. در اين مقاله با تهيه ي مدل شبيه سازي پس از كسب شناخت از وضعيت موجود، با تعريف مدل هاي بهينه سازي و تدوين سناريو هاي متعدد بر مبناي رويكرد هاي مديريتي تئوري منابع مشترك (همكارانه و غير همكارانه) وضعيت پايداري منابع آب زيرزميني در قسمت جنوبي دشت تهران مورد بررسي قرار داده شده است. در اينجا به منظور يافتن جواب بهينه حاصل از مدل پيشنهادي از نرم افزار LINGO استفاده شده است. نتايج اين مطالعه حاكي از ارجحيت رويكرد همكارانه نسبت به رويكرد غير همكارانه در مديريت منابع آب در بازه زماني بلند مدت مي باشد.