حوزه بندي آماري شهر اراك بر اساس طبقه بندي نظارت نشده برداري از طريق سيستم هاي اطلاعات مكاني

در حال حاضر، در كشور، هر ده سال يكبار سرشماري عمومي نفوس و مسكن انجام مي شود. در طي اين سرشماري، هزاران نفر در سطح كشور به كار گماشته مي شوند تا بتوانند در طول كوتاهترين زمان ممكن آمار دقيقي از وضعيت جمعيتي، رفاهي اجتماعي فرهنگي كشور بدست بيايد. صرفنظر از اهميت اين شبيه سازي در برنامه ريزي و سياست كلي كشور، اين عمليات در طول انجام بار سنگيني را بدوش دست اندركاران قرار مي دهد. يكي از وظايفي كه معمولا در طول سالهاي قبل از انجام عمليات به عهده مديران اجرايي گزارده مي شود، حوزه بندي آماري مي باشد. بحث حوزه بندي، كاربردهاي مختلفي در كنار مراحل مختلف در ساختار مركز آمار و مديريت اجرايي استانها به همراه داشته كه از مهمترين آنها، توزيع يكسان منابع مورد سرشماري براي مامورين سرشماري در سطح استانها مي باشد. مساله مهمي كه در اين مقاله مورد بررسي قرار گرفته موضوع منطقه بندي در فرايند آمارگيري مي باشد. چه اين كه موضوع منطقه بندي صرفا متعلق به اين سرويس نداشته و كاربردهاي بسيار وسيعي در بخشهاي مختلف از قبيل تقسيم بندي سياسي بخش هاي اداري در سطح كشور، تخصيص خدمات شهري و غيره داشته است. ولي با اين وجود هنوز هيچ راهكار قطعي براي خودكار نمودن اين فرايند بدست نيامده است. در حال حاضر، علي رغم توسعه بكارگيري سيستم هاي GIS در شاخه هاي مختلف مديريتي، هنوز اين فرايند در استانداريها، ادارات منابع طبيعي، ثبت احوال، شهرداريها و تقريبا كليه مراكزي كه به نحوي در مساله تقسيم بندي درگير هستند به صورت كاملا دستي انجام شده و تنها مزيت سيستم هاي GIS براي آنها، امكان استفاده از يك نقشه رقومي پايه با كارتوگرافي نسبتا مناسب مي باشد. از اين رو در اين مقاله، راهكاري خودكار به منظور انجام هر نوع منطقه بندي روي منابع توزيع شده در سطح و گستره مكان ارايه شده است. اين راهكار، بر اساس الگوريتمهاي طبقه بندي نظارت نشده و با الهام از تعدادي از توابع پردازش مكاني در محيط پردازشي سيستم هاي اطلاعات مكاني بدست آمده است. بر اين اساس مي توان كاربردهاي بسيار زيادي را براي اين موضوع در سازمانهاي مختلف متصور شد.در اين مقاله، به عنوان نمونه حوزه بندي آماري شهر اراك كه در سالهاي قبلي به منظور آمارگيري سال 85 بر اساس روشهاي دستي و الگوريتمهاي ساده جمعيتي طراحي شده بود، مجددا بر اساس الگوريتم ارايه شده، انجام شده و نتايج با وضع موجود بدست آمده مقايسه و مورد ارزيابي قرار گرفته است. همچنين در پايان راهكارهايي به منظور توسعه و بهبود آن ارايه شده است.