ارزيابي پتانسيل استحصال آب در حوزه هاي آبخيز مناطق خشك و نيمه خشك با استفاده از روش تصميم گيري چند معياره سلسله مراتبي (مطالعه موردي: حوزه آبخيز رود سراب شهرستان خوشاب استان خراسان رضوي)

چكيده كمبود آب مشكلي است كه در مناطق خشك و نيمه خشك دنيا موجب شكننده شدن شرايط زيستي شده است. با توجه به وقوع بارش در زمان‌هاي محدود در اين مناطق، ارائه راهكارهايي براي بهره‌برداري از آب باران دغدغه بسياري از سكنه و مديران اين مناطق مي‌باشد. براي انتخاب روش مناسب جهت استحصال آب و نيز محل مناسب براي هر روش تعاريفي ارايه شده است كه با توجه به شرايط محيطي انتخاب مي‌گردد. در اين تحقيق به منظورتصميم‌گيري در خصوص مكانيابي مناسب اجراي پروژه‌هاي پيتينگ، فاروئينگ، بانكت‌بندي از داده‌هاي مكاني متعدد نظير داده‌هاي پوشش گياهي، خاكشناسي، توپوگرافي ، بارندگي و ... به كمك فرايند تحليل سلسله مراتبي در سه مرحله مورد استفاده قرار گرفت. لازم به ذكر است كه پردازش داده‌هاي مكاني در محيط نرم افزار Arc GIS انجام شده است. مرحله اول شامل تعيين سطوح سلسله مراتبي متشكل از هدف، معيارها و زيرمعيارها است. طي مرحله دوم، استانداردسازي عوامل و وزن‌دهي معيارها و زير معيارها بر اساس تحليل سلسله مراتبي و مقايسات زوجي معيارها و زيرمعيارها با ارزش‌هاي ارجحيتي 1 تا 9 ، و ميزان ناسازگاري مقايسات زوجي معيارهاي پروژه فاروئينگ، پيتينگ و بانكت بندي به ترتيب 0.07، 0.03 و 0.04 برآورد شد. اين ارقام با توجه اينكه كمتر از 1/0 در محيط نرم افزاري Expert Choice محاسبه شد، نشان دهنده صحت وزن‌دهي انجام شده مي‌باشند. با توجه به نتايج تحقيق از بين معيارهاي مورد نظر معيار توپوگرافي با وزن نرمال 629/0 بيشترين تاثير و معيار بارندگي با وزن نرمال 054/0كمترين تاثير را بر مكان يابي اجراي پروژه پيتينگ دارا هستند. از بين معيارهاي تاثير گذار بر مكانيابي اجراي پروژه فاروئينگ، معيار توپوگرافي با وزن نرمال 563/0 بيشترين تاثير و معيار بارندگي با وزن نرمال 055/0 كمترين تاثير را دارند. همچنين از بين معيارهاي تاثير گذار بر مكانيابي اجراي پروژه بانكتبندي، معيار توپوگرافي با وزن نرمال 556/0 بيشترين تاثير و معيار بارندگي با وزن نرمال 081/0 كمترين تاثير را دارد. در مرحله آخر، پس از تلفيق اين لايه‌ها، نقشه نهايي مكان-هاي بهينه اجراي پروژه‌هاي فاروئينگ، پيتينگ و بانكت بندي تهيه گرديد كه نتايج اعتبار سنجي نشان مي‌دهد كه در بين نقشه‌هاي شايستگي توليد شده، نقشه شايستگي پروژه پيتينگ با ميزان صحت 79% بالاترين اعتبار را داراست.