تدوين اصول راهنماي طراحي محله با رويكرد «تاب آوري اجتماعي» گامي به سوي كاهش آسيب پذيري پهنه هاي شهري

((محله)) با آن كه يكي از كوچك ترين واحدهاي تقسيمات شهري در لايه كالبدي- فضايي محسوب مي شود، در لايه فرهنگي- اجتماعي و در قالب مفهوم «اجتماع محلي» يكي از هويتمندترين واحدها است. به همين دليل توجه به طراحي و برنامه ريزي صحيح براي اين واحد شهري، مي تواند نقش مؤثري در فرآيند ساماندهي كليت سكونت گاه هاي شهري ايفا نمايد. در برنامه ريزي با رويكرد «دفاع غير عامل» و به منظور به حداقل رساندن مخاطرات ناشي از بحران هاي طبيعي و مصنوع نيز برنامه ريزي در مقياس «محله حائز اهميت است. با اين نگاه، كنكاش در مفهوم تاب آوري» به خصوص در بعد اجتماعي آن، مي تواند چهار چوبي از وضعيت يك محله مطلوب در مواجهه با شرايط بحراني به دست بدهد. «تاب آوري اجتماعي» بيانگر توانايي يك اجتماع محلي در پاسخ گويي به تغييرات ناگهاني محيطي است. اين مقاله، به دنبال تدوين اصول «راهنماي طراحي بستر مكاني يك اجتماع محلي تاب آور است. پرسش اصلي پژوهش اين است كه در تدوين راهنماي طراحي يك محله تاب آور اجتماعي، چه اصولي بايست مورد توجه قرار گيرد؟ بر اين اساس، با رويكرد «توصيفي- تحليلي در پژوهش، ابتدا كدهاي شاخص يك اجتماع محلي تاب آور را به روش تحليل محتوا» از متن بيش از 30 مقاله علمي در دو دهه اخير، استخراج و سپس، كدهاي ناظر به مقوله «مكان» را از ميان آنها پالايش گرديده است. پس از آن كدهاي موجود، با توجه به مؤلفه هاي سه گانه مكان؛ «فرم»، «عملكرد» و «معنا»، در سه دسته «فرم تاب آور»، «عملكرد تاب آور» و «معناي تاب آوره تقسيم بندي و اصول تدوين راهنماي طراحي ناظر به هر كدام تدوين شده است. اين مقاله، در نهايت چهارچوبي از مجموعه اصول تدوين «راهنماي طراحي يك محله تاب آور اجتماعي را به دست داده است.