نقش جاده ابريشم در رونق اقتصادي و تجاري ايلخانان مغول

راه، اولين و طبيعي ترين و سريع ترين وسيله ارتباطي ميان انسان هاي جهان بوده و هست كه بدون آن ارتباط و چرخش اقتصادي و فرهنگي ممكن و ميسر نيست. با نگاهي بر تاريخ درمي يابيم راه ها از حالت ساده و ابتدايي به شكل پيشرفته تغيير ظاهري و كاربري داده اند. ايرانيان در گذشته هاي دور سهم عظيمي درعمليات هاي راه سازي داشته اند كه از كهن ترين اينها مي توان راه ابريشم و راه شاهي را نام برد. راه ابريشم در دوران باستان ار لحاظ فرهنگي و اقتصادي مورد توجه بسياري بوده است كه امروز به دليل گسترش ارتباطات و حمل ونقل اين نقش به مراتب كم رنگ تر شده است به عبارت ديگر جاده ابريشم عامل مهم مبادلات اقتصادي بوده است. مبادلاتي كه در مسيرراه ابريشم انجام مي¬شد بيشتر بعد اقتصادي داشت و به دستاوردهاي كشاورزي، صنعتي، معدني، صنايع دستي مي¬پرداخت. ايلخانان به عنوان ميراث به جاي مانده از سنن استپ و در راستاي نيازهاي خويش، به تجارت علاقمند بودند و ماهيت عمل تجار و برخورد محافظه‌كارانه آنها نيز شرايط لازم را هموارتر مي‌كرد؛ به موازات توجه همگاني مغول‌ها به مقوله تجارت، زمينه هاي رشد و تعالي اقتصاد تجاري فراهم بود، البته توجه به امر تجارت به تنهايي نمي‌تواند ضامن توسعه اقتصادي باشد، اين موضوع در اقتصاد ورشكسته‌ي ايلخانان هم به خوبي نمايان بود، از بين رفتن زير ساختارهاي اقتصادي و عدم توجه به احياء آن، باعث شد كه تجارت براي حكومت ايلخاني صرفا حكم راهي براي تأمين مخارج لشكر و دولتي باشد تا بالا بردن سطح رفاه مردم. با توجه به ملاحظات اقتصادي اين عهد، برخي مسيرها جاده ابريشم اهميتي بيشتر و رونق فوق‌العاده‌اي كسب كردند. هم بازرگانان اروپايي و هم تجار ايراني مسيرهاي و كانون‌هاي أمن جاده ابريشم را بازشناسي كردند و از اين طريق مراودات اقتصادي بين دو طرف صورت مي‌پذيرفت. كنترل اكثر قسمت¬هاي آسيايي جاده ابريشم توسط مغول ها و نيز احياء دوباره اين راه باعث شد تا ما شاهد فصل جديدي از مناسبات اقتصادي ايران در دوره ي ايلخانان باشيم، اينكه اين مناسبات اقتصادي و تجاري در مسير جاده ابريشم چه زمينه و نتايجي داشت، در اين مقاله مورد بررسي قرار مي گيرد. با توجه به ماهيت موضوع روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي- تحليلي خواهد بود.