بررسي فرصت ها و چالش هاي زيست محيطي و اقتصادي قنات

سازه آبي قنات با قدمت ديرينه خود از ديرباز به عنوان عامل اصلي حيات در نواحي بياباني و حواشي كوير ايران مطرح بوده و تاب آوري و دوام آن در برابر تهديدها در طي دوران هاي مختلف توجه صاحب نظران علوم اجتماعي، جغرافيا، ميراث فرهنگي، آب و سازه را به خود جلب نموده و آن را به ميراث جهاني تبديل كرده است. در اين مقاله با تاكيد بر ابعاد زيست محيطي و اقتصادي قنات ابتدا به بررسي مفاهيم ظرفيت برد و تاب آوري پرداخته شده و سپس برخي از موارد سازگاري قنات با محيط زيست مورد بررسي قرار گرفته و ابعاد اقتصادي آن نيز برجسته شده است. در ادامه به استفاده از ظرفيت هاي جلب گردشكري قنات جهت تقويت بعد اقتصادي آن تاكيد شده است. در انتها معضلات زيست محيطي و اقتصادي ناشي از بي توجهي به قنات و استراتژي هاي جلوگيري از مخاطرات مربوط به قنات در نواحي شهري و روستايي پرداخته شده است. نتايج نشان مي دهد كه بخشي از سير تكاملي دانش قنات در جهت سازگاري با محيط زيست صورت گرفته است و در حال حاضر مي توان از پتانسيل گردشگري در حد ظرفيت برد منطقه براي تقويت بعد اقتصادي برخي از قنات ها بهره برد. تقويت زيرساخت هاي شهري و ايجاد امكانات دستيابي به منطقه مي تواند شرايط گردشگري قنات هاي بسيار زيادي را فراهم آورد تا از اين طريق با ايجاد فرصت براي تقويت بعد اقتصادي قنات روند احياي قنات ها را تقويت نمود و ضمن افزايش آگاهي و ارتقاي فرهنگ همجواري با قنات براي عموم، با رعايت ضوابط و راه كار هاي پبشگيرانه از بروز برخي معضلات زيست محيطي و خسارات اقتصادي مربوط به قنات جلوگيري به عمل آورد.