بررسي حقوقي اثرات زيست محيطي ساخت سدهاي بزرگ با تاكيد بر سد ايليسوي تركيه

سدها يكي از سازه هاي مهم در سيستم هاي انتقال و منابع آب مي باشند. اين سازه ها از زمان هاي قديم بدون دستيابي به اطلاعات كامل هيدرولوژيكي، هيدروليكي، هيدرومكانيكي و ... ساخته شده اند. سدها داراي اثرات مثبت و منفي برروي محيط زيست مي باشند. از جمله مزاياي آن را مي توان كنترل رژيم جريان در نتيجه جلوگيري از وقوع سيلاب، تأمين آب كشاورزي و مصارف شهري از طريق ذخيره آب و توليد انرژي عنوان كرد. با احداث يك سد در يك منطقه، نتايج اكولوژيكي نسبتا يكساني حاصل مي شود. اثرات زيست محيطي سدها مي تواند بر اساس معيارهاي مختلفي بر طبق اثرات كوتاه مدت و دراز مدت، اثرات بر سطح منطقه و نواحي كه تحت تأثير تأسيسات سد قرار دارد و اثرات اجتماعي و مزايا و خسارات طبقه بندي شود. دولت تركيه از حدود ده سال پيش، با شروع به احداث سدي موسوم به ايليسو در مرزهاي جنوبي خويش، امنيت آبي و زيست محيطي كشورهاي همسايه خود از جمله ايران و عراق را به مخاطره انداخته است. خشك شدن تالاب ها، شورشدن آب خليج فارس، مرگ و مير تعداد زيادي از گونه هاي دريايي، افزايش پديده گرد وغبار در خوزستان و تعداد زيادي از شهر هاي غربي و جنوب غربي ايران، اجراي سياست نفت در برابرآب، افزايش مهاجرت به شهرها ،خشك شدن باغ ها و روستاهاي جنوب كشور و... اين ها تنها تعدادي از اثرات سوء محيط زيستي بر ايران به دليل ساخت سد ايليسو بر روي رود دجله توسط كشور تركيه است.اين مقاله با رويكرد توصيفي- تحليلي و با گرد آوري مطالب و اطلاعات مورد نياز با روش كتابخانه اي و سپس تحليل آنها در صدد بررسي مغايرت احداث پروژه سد ايليسو توسط دولت تركيه با قواعد حقوق بين الملل و تعهدات آن دولت مي باشد.