كشف تقلب در صورتهاي مالي با استفاده از نسبتهاي مالي و مدل رگرسيون لجستيك در شركتهاي پذيرفته‌ شده در بورس اوراق بهادار تهران

Discovery of fraud in financial statements using financial ratios and logistic regression model in companies listed in the Tehran Stock Exchange

تجزيه و تحليل نسبت هاي مالي يكي از روشهاي كاربردي براي شناسايي تقلب در صورتهاي مالي است. تقلب يكي از موضوعات مهم در حسابداري و حسابرسي صورتهاي مالي مي‌باشد. هدف اين پژوهش، كشف تقلب در صورتهاي مالي با استفاده از نسبتهاي مالي و مدل رگرسيون لجستيك توسعه يافته در شركتهاي پذيرفته‌ شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله سالهاي 1388 الي 1396 مي‌باشد. براي اين منظور، تعداد 93 شركت متناسب با محدوديتها انتخاب شدند. اين پژوهش از لحاظ هدف، كاربردي و از بعد روش‌شناسي از نوع پژوهش‌هاي توصيفي- همبستگي است. همچنين از نوع مطالعه كتابخانه‌اي (اسنادي) مي‌باشد. در اين پژوهش 46 نسبت مالي كاربردي كه در منابع معتبر و پژوهش هاي پيشين مورد بررسي قرار گرفته بودند به تفكيك در صورتهاي مالي تقلبي و غيرتقلبي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته‌اند. نتايج پژوهش نشان داد نسبت بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت موجودي كالا به بدهي جاري، نسبت مجموع بدهي‌ها به حقوق صاحبان سهام، نسبت حسابهاي دريافتني به فروش، نسبت فروش به مجموع دارايي‌ها، نسبت فروش به حقوق صاحبان سهام، نسبت فروش نسيه (غيرنقدي) به فروش و نسبت وجه نقد به مجموع دارايي‌ها رابطه معني داري با احتمال وقوع تقلب در صورتهاي مالي دارد. بنابراين شركتهايي كه از عملكرد مناسبي در فروش و كنترل بدهي‌ها برخوردار نيستند، احتمال تقلب در گزارشهاي مالي با هدف نشان دادن تداوم روند رو به رشد شركت و رضايت سرمايه گذاران، بيشتر است.