برآورد فرسايش خاك و توليد رسوب ارتفاعات كوهستاني شمال غرب پيرانشهر باتأكيد بر روش هاي كمي و فناوري GIS (مطاله موردي: حوضه آبخيز لاوين چاي)

يكي از اساسي ترين مسائل در احداث و اجراي پروژه هاي سدسازي ارزيابي و براورد ميزان فرسايش و توليد رسوب حوضه بالادست سد مي باشد در اين تحقيق به ارزيابي فرسايش و رسوب حوضه آبخيز لاوين و سد سيلوه پيرانشهر كه برروي اين رودخانه احداث گرديده است مي پردازدلاوين چاي بخشي از رودخانه زاب كوچكي است كه از دامنه هاي سياه كوه در ارتفاع 3578 متر و در شمال غرب پيرانشهر و كوه سربرد از ارتفاعات همين كوه سرچشمه مي گيرد. اين رودخانه در مسير عبور از دشت پيرانشهر و تلاقي با رودخانه هاي ديگر نهايتاً به نام زاب كوچك يا كلاس ناميده شده كه پس از تلاقي با بانه چاي و چومان از طريق مرز وارد كشور عراق مي شود. منطقه مورد مطالعه حوضه آبخيز لاوين يكي از حوضه هاي بالادست سد سيلوه شهرستان پيرانشهر مي باشد كه با استفاده از مدل MPSIAC و فناوري GIS مورد بررسي و پژوهشي قرار گرفته است. با توجه به مطالعات صورت گرفته به روش فوق مقدار درجه رسوب دهي حوضه برابر 63.46 و مقدار رسوب ويژه برابر 364.22 متر مكعب بر كيلومتر مربع در سال به دست آمد. كه با احتساب وزن مخصوص رسوب برابر 5/1 ميزان رسوب برابر 5.46 تن بر هكتار در سال و وزن مواد رسوبي در سال برابر 520507.96 تن مشخص گرديد كه در مقايسه با آمار هيدرولوژي سازمان منابع آب استان آذربايجان غربي كه معادل 5.4 ميليون مترمكعب برآورد شده است تفاوت جنداني ندارد، كه حوضه آبخيز لاوين از نظر فرسايش و توليد رسوب در حد نسبتاً متوسط قرار دارد، و با توجه به نتايج حاصله و مشاهدات ميداني اتخاذ و اجراي سياست هاي حفاظت آب و خاك در اين منطقه جهت كنترل و پايين آوردن ميزان فرسايش خاك ضروري مي باشد.