الزامات مناظره به مثابه شكلي از گفتگوي درون ديني با اهل سنت بر پايه الگوي مناظرات رضوي(ع)

The requirements of the debate as a form of inter-religious dialogue with Sunnis based on the pattern of Razavi s (AS)

دوران حاضر را مي توان عصر منازعه و دوري از گفتگو ميان جريانها و فرق مختلف اسلامي از يكسو و كاهش و تنزل عرصه گفتگو ميان اسلام با ديگر اديان نامگذاري كرد گسترش و اوجگيري جريانهاي سلفي وتكفيري،ضرورت گفتگوي درون ديني براي به حاشيه راندن برداشتهاي افراطي از اسلام را بيشتر كرده است . با تضعيف نسبي اقتدار فكري وسياسي نمايندگان اين جريان ، فرصت براي تقويت گفتگوي درون ديني ميان جريانهاي مختلف اسلامي بيشتر خواهد شد. مناظرات امام رضا (عليه آلاف التحيه و الثناء) با نمايندگان فرق و نحله ها و جريانهاي فكري مسلمان هم عصر و نيز با نمايندگان ديگراديان ؛ الگوي مناسبي براي شناخت الزامات و بايسته هاي مناظره درون ديني ( ازجمله شيعه و سني) و مناظره با نمايندگان ديگراديان در عصر حاضر است . شناخت مختصات و شاخصه هاي اين الگو و بهره گيري از آن براي معرفي الزامات و بايسته هاي مناظره ديني درعصر حاضربا توجه به ضرورتها و ويژگيهاو مقتضيات دوره معاصر؛هدف اين مقاله را تشكيل ميدهد .براين اساس پرسش اساسي اين مقاله اين است كه اصول؛ مولفه ها و شاخصه هاي الگوي مناظرات رضوي(ع) و ظرفيتهاي كاربست آن در عصر حاضربراي گفتگوي درون ديني و برون ديني با توجه به نيازها و ضرورتها و اقتضائات زمانه چيست ؟ تشريح دلايل و ضرورت هاي گفتگوي درون ديني ميان علماي اسلام به منزله زمينه و بستر مناسب براي حل منازعات در ديگر عرصه ها و در مرحله بعدي ؛گفتگو با ديگراديان؛ مقدمه مناسب براي طرح الزامات و ظرفيتهاي الگودهي مناظرات رضوي(ع) در دوره معاصر است . نويسنده معتقد است كاربست الزامات اين مناظرات در زمانه ما ؛ضمن تقويت گفتمان اتحادگرايي در جهان اسلام به كاهش زمينه رشد جريانهاي افراطي نيز منجر خواهد شد .بر اين اساس اين مقاله با قائل شدن به اولويت گفتگوي درون ديني ، مدعي است كاربست الزامات گفتگوي انتقادي و مناظره ميان نمايندگان فرق اسلامي و جريانهاي فكري معاصر با الهام از مناظرات رضوي ، زمينه و پيش شرط مناسبي براي تقويت منزلت علماي اسلامي درگفتگو با ديگرعلماي اديان است . يافته هاي مقاله كه با روش توصيفي تحليلي تدوين شده؛ نشان ميدهد كه اصول و مولفه هاي برگرفته از مناظرات رضوي ،ظرفيتهاي فراواني براي كاربست درمناظرات عصر حاضر ميان اديان دارد و البته تفاوتها و اقتضائات عصر حاضر نه تنها نافي ظرفيت الگوگيري نيست كه مويد و اثبات كننده ضرورت كاربست اين الگوست . هرچند برخي جريانهاي فكري اهل سنت اساسا زمينه و پيش شرايط گفتگو را فاقد هستند اما جريانهاي اعتدال گرا در سويه هاي كلامي، سياسي و رفتاري اهل سنت زمينه و آمادگي بيشتري براي گفتگوي درون ديني دارند.