پژوهشي در عدالت اجتماعي امام علي(ع) و نقش آن در رويش موالي و گرايش آنان به اهل بيت

امام علي(ع) نسبت به مقوله عدالت حساسيت فوق العاده اي داشت و آن را از پايه هاي بنيادين و قوام هر حكومت مي دانست. آن حضرت عدل را زيبايي و جمال حاكمان و معيار مطلوب را رعايت عدالت در جامعه برمي شمرد. به رغم آن كه اميرمؤمنان، دولت عدالت محور خود را زماني تشكيل داد كه بيست و پنج سال از كم فروغ شدن عدالت در جامعه به صورت تدريجي سپري شده بود. اما حركت اصلاحي امام، موجب گرديد تا فروغ اميد را در دل حقيقت جويان و ستم ديدگاني مانند موالي، روشن سازد و بستر رويش افرادي را فراهم سازد. چرا كه اصولا عدالتخواهي امام از راههاي آشنايي مردم بويژه موالي با آن حضرت و ديگر اهل بيت(ع) بوده است. بي ترديد رويش ها نشان دهنده دوام و ثبات يك مكتب و جلوه گر برحق بودن آن مكتب است. از واقعيات شيرين حكومت امام علي يكي همين رويش ها است. اين مقال بر آن است تا با كنكاش در سخن و سيره امام علي(ع)، ضمن نماياندن جايگاه عدالت نزد آن حضرت، به نقش اين اصل مهم در رويش موالي كه در ارتباط مستقيم با عدالتخواهي آن حضرت بوده را با واكاوي عوامل رويش‌ها استخراج و با روش توصيفي ـ تحليلي به تنظيم آن ها بپردازد. سؤال اصلي مقاله آن است كه عدالت اجتماعي در سيره امام علي(ع) چه جايگاهي داشته است؟ و نقش اين اصل مهم در رويش موالي به چه ميزاني بوده است؟ پاسخ به اين پرسشها در چند محور: عدالت در سخن امير مؤمنان(ع)، عدالت در سيره عملي امام علي(ع) و نقش عدالت ورزي آن حضرت در رويش موالي، بررسي شده است. ذكر مصاديق مهم رويشها و گرايش موالي و نومسلمانان به مكتب اهل بيت(ع) از مليت ها و قوميت هاي مختلف از محور هاي مقاله محسوب مي شود. فرضيه مقاله آن است كه عدالت به همان ميزاني كه در ريزش افراد كم ظرفيت و بي بصيرت تأثير داشته، در رويش افراد مستعد و پيوستن آنان به مكتب اهل بيت(ع) مانند موالي نيز نقش سترگي داشته است.