مضامين قلندرانه در شعر امام خميني(ره)

انقلاب اسلامي در همه شوون سياسي، فرهنگي و ادبي ايران تاثيرگذار بود. از جمله مضامين قلندري كه در ظاهر بار معنايي منفي دارد و از يك فقيه و عارف كمتر سرمي زند. قلندران نوعا وارستگان پاكباخته اي بودندكه به نام و ننگ و شهرت و ناموس پشت پا زده بي توجه به قضاوت مردم به كار خويش سرگرم بودند. ادبيات قلندري كه برخي آن را اوج ادبيات فارسي مي دانند ادبياتي است كه مي كوشد با ارزش هاي عرفي و رسمي جامعه مبارزه كرده، با تجاوز به تابوها و چارچوب هاي پذيرفته شده جامعه، ضد ارزش ها را به عنوان ارزش معرفي كند و با اين كار روح آزادانديشي و آزادمنشي را به كالبد بي روح جامعه تزريق نمايد. شعر قلندري با حكيم سنايي شروع شد و پس از او به وسيله شاعران بزرگي همچون عطار، مولوي و حافظ به اوج رسيد. در سده هشتم گروهي با تمسك به مقدسات ديني سعي در كسب منزلت اجتماعي داشتند. به همين دليل شاعران از اين دوره به بعد به مبارزه با آنان برخاستند. اين حركت تا زمان معاصر ادامه داشت و در برهه هايي كه زهد فروشي و دين مداري شعار شده رواج و رونق بيشتري يافته است. حتي امام خميني(ره) كه خود يكي از بزرگترين فقها و عرفاي معاصر است از شعر قلندري بي بهره نمانده است. يكي از درون مايه هاي برجسته شعر امام (ره)، مفاهيم و مضامين قلندرانه است. با توجه به اينكه او در حوزه و در يك محيط كاملا ديني و علمي رشد و نمو يافت و در شهرهاي قم، نجف، پاريس و تهران اقامت نمود با آداب و رسوم و فرهنگ شرق و غرب آشنا بود. به همين جهت دايره مضامين قلندرانه شعر او بسيار وسيع است. بررسي اشعار قلندري امام(ره) نشان مي دهد وي در ساخت اين مضامين و تصاوير شعري به اين محورهاي فكري توجه داشته است: مبارزه با ظواهر شرع؛ رندي و قلاشي؛ رياستيزي و مخالفت با زهد فروشي؛ كاربرد مضامين مغانه؛ ستايش عشق و توصيف معشوق؛ گذشتن از بهشت و نگذشتن از يار؛ مضامين شطح گونه؛ رد علم و رد صوفي گري.