پيوند مضامين اخلاقي اشعار رودكي با نظام اخلاقي ابن سينا

در اين مقاله به شيوۀ تطبيقي نظام اخلاقي رودكي با ابن سينا سنجيده شده است. به عوامل ميراث مشترك، جغرافيايي، دوره-اي، اجتماعي، فرهنگي و مذهبي در اين مشابهت فكري اشاره شده است. مبناي تفكر اخلاقي هر دو نظام سلسله مراتبي هستي و وجود انسان است. در اين نظام سلسله مراتبي براي وجود انسان سه ساحت در نظر گرفته شده است؛ عقل، نفس و وجود مادي. نفس به عنوان ساحت ميان جي داراي دو حركت صعودي و نزولي است. هر گاه به سمت عقل حركت كند سير او صعودي است و هرگاه به جانب ساحت مادي وجود انسان حركت كند سير او نزولي. در شعر رودكي اين نظام سلسله مراتبي يافت مي شود. او در انواع قالب هاي شعر خود از قصايد مدحي گرفته تا قطعه هاي پندآموز اين نظام اخلاقي را به نمايش گذاشته است. او با كاربرد تمثيل ها و تصويرهاي گوناگون، جهاني بر مدار ارزش هاي اخلاقي بنا نهاده و مخاطب را از ضد ارزش ها بر حذر مي دارد. خردورزي اساس اين جهان برساخته است، نتيجۀ خردورزي دينداري است و نتيجۀ دين داري عاقبت-انديشي و ماحصل آن عافيت اندوزي.