بررسي انتقادي نظريه مِم داوكينز و آموزش به مثابه يك جهان

داوكينز با الهام از نظرية ژن در زيست شناسي معاصر، نظرية ژن خودخواه را معرفي مي كند. اما او براي حل مشكل ناتوانايي تئوري ژن خودخواه در فقرة توضيح و تبيين رفتارهاي اخلاقي همانند ايثارگري واقعي، به نظريه ي مم ها متوسل شده است. فرضيه ي مم هاي داوكينز در مقابل فرضيه ي جبر ژنتيكي قد علم كرده تا بگويد ما اكنون از آزادي و توانايي مهار خودخواهي ژن ها برخوردار هستيم. مِم در فرهنگ همانند ژن در زيست شناسي است. بنابراين، داوكينز مِم را به عنوان پايه اي براي توضيح گسترش افكار، عقايد و پديده هاي فرهنگي بر اساس اصول تكاملي بكار برد. پرسش پاية اين پژوهش آن است كه مِم داوكينز در آموزش چه نقشي مي تواند داشته باشد؟ دستاوردهاي اين مقاله عبارت است از: 1. بر پاية نظرگاه فلسفة اسلامي نمي توان مغز، ژن خودخواه، و مِم با پاية زيست شناسانه را پايه اي براي توضيح افكار، عقايد و پديده-هاي فرهنگي و گسترش آنها تلقي كرد؛ 2. افكار، عقايد و پديده هاي فرهنگي و گسترش آنها را مي توان به امر مجرد، يعني نفس ناطقه اسناد داد اما با استفاده از نظرية مِم مي توان براي نفس ناطقه حيثيتي (= حيثيت انباشت، گسترش، و بازتوليد به عبارتي: حيثيت مِمي) در نظر گرفت كه بر اساس آن كدهاي اطلاعاتي در يك فرهنگ، ايجاد و فعال مي شود و نفس ناطقه با تكيه بر قدرت انشا مي تواند به بازتوليدكنندگي فرهنگي بپردازد؛ 3. بر اساس حيثيت مِمي نفس مي توان مسألة آموزش را تبيين كرد و مطرح كرد كه در فرايند آموزش كدهاي اطلاعاتي ژنتيكي، تاريخي، و فرهنگي سهيم اند و براي ارتقاي آموزش بايد سراغ حيثيت ياد شده رفت و با دست كاري و اصلاح اين كدها به آموزش مترقي و اثربخش دست يافت و منابعي را كه سبب پيدايش كدهاي اطلاعاتي مخرب مي شوند مهار يا تعديل يا حذف كرد و منابعي را كه كانون كدهاي اطلاعاتي آبادگر هستند حفظ كرده و توسعه داد؛ 4. بنابر نظريه مم ها، آموزش صرفاً يادگيري و ياددهي منحصر به دو شخص يا اشخاص و يك مؤسسه نيست آموزش يك جهان است كه براي بهبود آن بايد جهان مان را تغيير دهيم.