مفهوم و چگونگي جبران خسارتهاي گروهي (مطالعه تطبيقي در حقوق ايران و فرانسه)

«خسارت گروهي» اصطلاحي است كه در برابر «خسارت شخصي» به كار برده مي‌شود. اگر عامل زيان، خسارتي مادي يا معنوي را بر شخص و يا اشخاص معيني وارد كند، خسارت وارده، «خسارت شخصي» ناميده مي‌شود. مطالبه جبران خسارات شخصي مطابق قواعد عمومي است. در اين گونه خسارت ها، تقصير يا فعل عامل زيان، متوجه شخص يا اشخاص محدود و معيني مي‌شود. اما «خسارت گروهي»، خسارتي است كه جمع كثيري از اشخاص را به صورت مادي يا معنوي متضرر مي‌كند. اشخاص متضرر در خسارات گروهي، ممكن است عده‌اي از افراد جامعه و يا كل افراد جامعه و يا جمعي از آنان كه عضو انجمن‌ها، كانون‌ها، احزاب، تشكل‌ها و.. ..... هستند، باشند. بر همين اساس، زيان ديدگان خسارات گروهي، ممكن است داراي تشكل و يا فاقد تشكل باشند. در حالت نخست، ضرر بر تشكُّل‌هايي وارد مي‌آيد كه داراي شخصيت حقوقي‌اند و در حالت دوم، ضرر بر جمعيت‌هايي وارد مي‌آيد كه فاقد شخصيت حقوقي‌اند. در حقوق فرانسه، قوانين خاص و رويۀ قضايي جبران ضررهاي جمعي اشخاص داراي تشكل را پذيرفته است. اما در حقوق ايران، قانون خاصي در خصوص جبران چنين ضررهايي به تصويب نرسيده است و در رويۀ قضايي هم آرائي كه از آن، جواز مطالبۀ جبران خسارات گروهي استنباط شود، ديده نمي‌شود. اين در حالي است كه خسارت گروهي، خسارتي محقق و مسلّم است و ضرورت دارد، براي جبران آن قواعد ويژه‌‍‌اي وضع شود.