كالبد‌شناسي مفهوم تعهد

واژه “Obligation” كه در ادبيات حقوقي ايران به «تعهد» شناخته مي‌شود. از مفاهيم انگشت شمار بنيادين حقوقي است. شناسايي مفهوم، مؤلفه‌ها و ماهيت آن از پيش نياز‌هاي هر نوع تفاهم حقوقي است. اين هدف مستلزم اين است كه با توجه به پيشينه آن، مفهوم دقيق و عناصر اصلي و مستقيم سازنده آن، به ويژه از منظر منطقي، معلوم گردد؛ ماهيت آن توصيف شده؛ و رابطه و نسبت آن با مفاهيم و تأسيسات مشابه و مرتبط خارحي و داخلي روشن گردد. اين نوشتار با روش توصيفي، تطبيقي و تحليلي در صدد است تا گامي در راه تحقق اين هدف بردارد. اساتيد و نويسندگان حقوقي، و به ويژه ايراني، قرائت‌هاي نسبتاً متفاوتي از آن ارائه كرده‌اند. گاهي آن را رابطه حقوقي شخصي، گاهي تكليف يا التزام حقوقي، و گاهي تركيبي از تكليف و مسئوليت يا ضمانت اجرا، معرفي كرده‌اند. اين اختلاف در تعريف، عدم توافق در مؤلفه‌هاي اين مفهوم را نيز، در پي داشته است. در اين نوشتار، “Obligation” گونه‌‍‌اي تكليف حقوقي، مدني و مالي دانسته شده است، كه با مفهوم فقهي «تعهد» در مفهوم و عناصر تباين كلي دارد.