بررسي و تحليل رابطه فرم و محتوا در نفثه المصدور

آنچه در اين مقاله آمده بررسي و تحليل ساختاري و كشف روابط پنهان فرم و محتوا در كتاب نفثه المصدور اثر شهاب الدين محمد زيدري نسوي، نويسنده قرن هفتم است. در مقدمه به تعريف مختصر و كاربردي ساختار از ديدگاه برخي صاحب نظران پرداخته شده و در ادامه با توجه به برداشتي كه از مفهوم ساختار حاصل شده -يعني بررسي فرم و روساخت و كشف تأثير آن در محتوا و ژرف ساخت- مقاله طي سه مرحله به سامان رسيده-است. درگام اول به بررسي گذرا و كلّيِ صنايع لفظي و معنوي و بلاغت در متن نفثه المصدور و در گام دوم به درون مايه و محتوي اثر توجه شده و درگام سوم تأثير اين دو بر يكديگر مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. حاصل كار، دريافتِ تاثير شرايط اجتماعي و روح آشفته و زخم خورده نويسنده بر همه ويژگي هاي لفظي و معنوي و در نتيجه انعكاس قسمتي از آن تأثرات و اندوه ها به وسيله آواها و واژه ها و جملات، و در نهايت گفتمان حاكم بر اثر و انتقال آن به خوانندة اين كتاب در تمام اعصار است. تكرار فراوان الف (متبادر كنندة «آه»)، تكرار چشم گير واژه هاي سر، تن، دست، پا به شكل بسيط و مركب، همچنين وفور الفاظ ادوات جنگي به هر بهانه اي حتي به عنوان مشبه به و مستعارمنه، وجود پر بسامد ايهام و استعاره و شواهد شعري عربي و فارسي و تمثيلات، استفاده فراوان از جملات تو در تو و معترضه و... ناخودآگاهِ خواننده را با آه و درد و جنگ هاي وحشيانه اي كه در آن سر و دست و پاي قطع شده به وفور ديده مي شود و حيراني و سرگرداني همراه مي كند و نهايتا مطالعه اي نفس گير در صورت و معنا، همگام با روزهاي سخت و نفس گير نويسنده، حاصل خوانش اين اثر است.