صور خيال در شعر سحاب اصفهاني

ميرزا سيّد محمّد حسيني متخلّص به «سحاب اصفهاني» و ملقّب به «مجتهد الشعراء» است. (وفات 1222 ﻫ. ق) وي از شاعران معروف در عهد سلطنت فتحعلي شاه قاجار بود. سحاب اصفهاني فرزند سيد احمد هاتف اصفهاني – اصالتاً از مردم اردوباد آذربايجان – و از زمرۀ سلسلۀ جليلۀ سادات حسيني اصفهان و نيز مقيم كاشان است. سحاب سخنوري توانا و بزرگ است كه در عهد فتحعلي شاه بعد از صباي كاشاني در دربار لقب ملك الشعرايي داشت؛ وي در سال 1222ﻫ. ق، زندگاني را بدرود گفت و به روايت صاحب مجمع الفصحاء، پيكر او را به « مشاهد منوره » در نجف اشرف، منتقل كرده اند.در اين پژوهش، به بررسي صور خيال در ديوان اين شاعر پرداخته مي شود تا گوشه اي از سبك ادبي شعر او بازنموده شود. مباحث علم بيان كه در اين پژوهش به آنها پرداخته مي شود عبارت است از: باب تشبيه، استعاره، مجاز و كنايه كه اين چهار باب از مقاصد اصلي علم بيان است. سحاب را بايد شاعر عصر بازگشت دانست. او در غزليات خود از شاعران قرن هفتم و هشتم هجري يعني از حافظ و سعدي پيروي كرده ولي اشعارش را بسيار ساده و روان سروده است. از لحاظ استفاده از صنايع بياني اشعارش آن محكمي و ظرافت را ندارند؛ ولي با وجود اين سحاب در پيروي و تقليد از شاعران گذشته به ويژه حافظ و سعدي موفق نشان داده شده است.