بررسي وهم و گمان در مثنوي معنوي

مولانا شاعري عارف است كه در مثنوي به‌وفور به بحث در باب وهم و گمان و نقش اين دو در ادراكات و افعال آدمي پرداخته، به گونه اي كه گاه وهم و گمان را در معناي واقعي خود و گاهي براي رسيدن به حقيقت و يقين به‌كاربرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسي كاربردهاي وهم و گمان از ديدگاه مولانا با استفاده از منابع كتابخانه اي و روش توصيفي ـ تحليلي صورت گرفته است تا ضمن پرداختن به اهميت استفاده از وهم و گمان در دست‌يابي به حقيقت در مثنوي مولوي به ارائه كاربردهاي اين انديشه‌ها در عرفان ايراني تأكيد كرد. نتايج تحقيق حاكي از آن است وهم و گمان در معاني متضاد با واقعيت كه سبب گرفتاري مي‌شود، وهم و گمان و رسيدن به‌يقين، وهم و گمان و رفتن در راه معصيت و اشتباه و دور شدن از يقين، تأثير خيال در ايجاد امور خارجي، خيال و رفتن به راه درست، تأثير وهم و خيال در امور حسي و عقلي، قوه خلاقه وهم و خيال ذهني در ايجاد امور خارجي از جمله كاربردهاي وهم و خيال در شعر مولانا مي باشد.