آسيب‌هاي پيش روي دانشجويان در بهره‌گيري از منابع براي تدوين پايان‌نامه‌ها و رساله‌ها

پيش از نگارش پايان‌نامه و رساله، نخستين و مهم‌ترين كار شناسايي، گزينش و دسته‌بندي منابعي است كه در موضوع مورد پژوهش وجود دارند. آن‌گاه به فيش‌برداري از آن‌ها پرداخته مي‌شود. اين موضوع نيازمند توانايي و تبحر لازم در دانشجو است، اما گاهي، به دليل وجود آسيب‌هايي، بهره‌گيري مناسب از منابع انجام نمي‌شود و چه‌بسا نتايجي به دست مي‌آيد كه نه‌تنها دستاورد پژوهش نيست، بلكه ممكن است با آن در تضاد باشد و سبب ايجاد ابهام‌هايي در موضوع شود. در اين پژوهش، با بررسي پايان‌نامه‌ها و منابع، و به شيوه توصيفي ـ تحليلي، به استخراج و بررسي آسيب‌هاي موجود در اين راه پرداخته شده است كه از اين قرارند: الف) عدم تخصص كافي دانشجو در بهره‌گيري از منابع، ب) عدم بهره‌گيري كافي از اساتيد راهنما و مشاور يا عدم تخصص كافي آن‌ها، ج) عدم شناخت سايت‌ها و نرم‌افزارهاي راهنما در موضوع، د) عدم توجه به آراء مختلف، هـ) عدم توجه به آراء ديگر مؤلف، و) فهم ناصواب، ز) اكتفا كردن به ترجمه كتاب، ح) اكتفا كردن به منابع واسطه و عدم بهره‌گيري از منابع دست اول. همچنين علل اساسي وقوع اين نوع آسيب‌ها مورد واكاوي قرار گرفته است كه عبارتند از: الف) نبود يا كمبود توانايي در دانشجو (يا آموزش‌هاي لازم را نديده يا از آموزش‌ها بهره نبرده است)، ب) نبود يا كمبود توانايي در اساتيد راهنما و مشاور (يا استاد در موضوع مورد پژوهش تخصص ندارد يا تبحر لازم براي راهنمايي و مشاوره دانشجو را ندارد)، ج) نبود زمان كافي (دانشجو تعجيل در دفاع از پايان‌نامه دارد)، د) نبود يا كمبود امكانات لازم (يا دانشگاه يا دانشجو از امكانات لازم برخوردار نيست). شناخت اين آسيب‌ها و علل پيدايش آن‌ها، مي‌تواند موجب بهبود وضعيت پايان‌نامه‌ها و رساله‌ها در دانشگاه‌ها شود و نتايج بهتر و كاربردي‌تر پيش روي مخاطبان و دستگاه‌ها قرار دهد و از كارهاي تكراري جلوگيري شود.