بررسي جايگاه عدالت در نظام اقتصادي ليبرال و نظام اقتصادي اسلام (با تاكيد بر تعيين جايگاه برتر جهت حصول به توسعه)

هدف اصلي اين مقاله مطالعه و بررسي تعاريف و مفاهيم مختلف از منظر نظام اقتصادي ليبراليسم و اسلام پيرامون مبحث عدالت و نيز اثبات تناسب و برتري بيشتر اين مفهوم در نظام اقتصادي اسلام براي جوامع بشري (به ويژه كشورهاي مسلمان) مي باشد. جهت تحقق اين هدف، در گام نخست، ضمن معرفي نظريات متعدد در رابطه با عدالت بر اساس فلسفه سنتي غرب (نظريه ارسطو و افلاطون) و نيز نظريات نظام ليبراليسم (جان لاك، هابز، اسپينوزا، هگل، نظريه ماركس) همچنين بر ۴ دسته از مهمترين نظريات مدرن (ليبراليسم) در رابطه با عدالت (نظريه مطلوبيت گرايي، نظريه رالز يا انصاف گرايان، نظريه نوزيك يا استحقاق گرايان و نظريه آرماتيس) نيز پرداخته شده و انتقادات وارده بر اين نظريات نيز ارائه شده است. در گام بعدي، عدالت در نظام اقتصادي اسلام و نقش آن جهت حصول به توسعه اقتصادي اجتماعي در قالب ارائه مباحثي چون؛ عدالت، توسعه و توزيع درآمد، جايگاه عدالت در اسلام و نيز بسترهاي ايجاد آن در نظام اقتصادي اسلامي با محوريت توسعه گرايي ارائه شده است. در پايان با توجه به چهار قاعده كلي (سهم بري بر اساس ميزان مشاركت در فرايند توليد، حق برخورداري برابر، توازن نسبي در آمد و ثروت به جاي تساوي آن و قرار گرفتن اموال در موضع قوامي آن) براي عادلانه خواندن يك نظام اقتصادي، براي نظام اقتصادي اسلام (نه ليبرال) جايگاه كاملتري براي عدالت اثبات شده و از طرفي عدالت اسلامي به عنوان يك مفهوم توسعه گرا و هدف نهايي (نه ابزاري براي حصول جوامع انساني) به ويژه جوامع اسلامي به توسعه پيشنهاد شده است.