ديدگاه آيت الله سبحاني در سوال از اعمال، نحوه تكلم و شهادت اعضاي بدن در قيامت

در نظر ابتدايي، شايد به نظر برسد كه ميان برخي آيات، اختلافي وجود دارد كه يكي از آن ها، آيات پرسش در قيامت است كه برخي، مُثبِت، و برخي، نافي آن هستند. برخي در توجيه اين دو گفتار به ظاهر متناقض، مقصود از آيات سئوال را پرسش از آمدن يا نيامدن پيامبر، و مقصود از آيات نفي را سئوال از اَعمال افراد مي-دانند . اين ادعا بنابر ديدگاه آيت الله سبحاني، مردود است؛ چرا كه با آيات سئوال از فرد فرد بشر، مخالف است. همچنين توجيه مقصود از سئوال به مسئول بودن نسبت به اعمال، بدون اشكال نيست؛ زيرا كه: اولا: سئوال در قرآني كه عربي مبين است، تبادر در مسئول بودن ندارد، ثانيا: مقصود آيات دلالت كننده بر بازجويي، سئوال پيش از دخول در دوزخ است؛ ولي آيه سئوال از آمدن رسول، مربوط به پايان سئوال و جواب، و هنگام پرتاب به دوزخ مي باشد. ثالثا: منحصر ساختن سئوال به پرسش خازنان دوزخ از اين كه آيا پيامبري نيامده، با آيات ديگر و روايات، مخالف است. آيت الله سبحاني در رفع تعارض آيات سئوال و آيات عدم سئوال مي گويد: 1– بنابر نظر علي(ع)، اختلاف آيات بر اثر اختلاف مواقف است.2-مقصود از عدم سئوال، سئوال استعلامي است.3-مقصود از آيات نافي، سئوال و جواب با زبان است؛ و آيات سئوال، مربوط به اعضاء و جوارح است . آيه ۶۵ يس در ارتباط با نحوه سئوال، به بسته شدن دهانها و شهادت اعضا مي-پردازد، و با آيات ۳۵ مرسلات(نفي تكلم) و ۱۰۵ هود(تكلم به اذن خدا)، در تناقض اوليه است و حال آنكه چون گناهكاران اعمال دنيوي خود را انكار مي كنند، به امرخدا بر دهان آنها مهر زده مي شود و پس از شهادت اعضا، خود فرد، به اذن خدا، اعتراف مي كند؛ لذا با تبيين آيات و نحوه تكلم و شهادت جوارح از، اين آيه، رفع تناقض مي شود.