مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري

چكيده فارسي :

مسئله حريم مرز ايجاد مي كند كه اﺻﻞ ﻣﺤﺮﻣﻴﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﺻﻞ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺷﺌﻮن زﻧﺪﮔﻲ ، ﺑﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ در ﻣﻌﻤﺎري ﺳﻨﺘﻲ اﻳﺮان ﻛﺎﻟﺒﺪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و آﺛﺎر و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻋﻤﻴﻘﻲ در ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻓﻀﺎﻳﻲ و ﻧﺤﻮه ﻗﺮار ﮔﻴﺮي ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. و مراعات اصل حجاب در سطوح مختلف معماري ايراني بطور كامل لحاظ شده است. حريم و حجاب و صيانت از محرميت يكي از اصول مهم معماري ايراني در خلق فضاي معماري بوده است.. چنانچه در طراحي و ساخت بناها به حجاب ديداري، حجاب صوتي و حجاب رفتاري توجه ويژه شده است. حفظ حريم و قداست حضور مسلمانان در كنار هم موجب گرديده تا عناصري چون ورودي، حياط، اتاقها، ايوان، هشتي، دالان، پنجره و ... با ويژگيهاي خاصي ساخته و پرداخته شوند. نوشته حاضر ازروش تحقيق توصيفي-تحليلي ودربسترمطالعات كتابخانه اي و رجوع به مدارك و اسناد مربوطه صورت پذيرفته است وسعي شده است كه با نگاهي نو به داشته هاي معماري خودبه تحليل سلسله مراتب و درونگرايي وبرون گرايي به عنوان دو مفهوم ارزشمند و مرتبط با حجاب ومحرميت بپردازيم ،در اين مقاله تلاش گرديده تا ضمن بررسي كاركرد و ويژگيهاي عناصر مذكور در معماري رايج در ايران، نقش آنها در ايجاد سلسله مراتب فضايي و حفظ حرمت و محرميت خصوصي ترين و امن ترين حريم مسلمين (خانه) مورد مطالعه قرار گيرد.