چكيده فارسي :
مقدمه: ايفاي نقش دروازه‌باني در نظام‌هاي سلامت به منظور غلبه بر دغدغه‌هاي ناشي از افزايش هزينه‌ها و ارائه بي‌رويه خدمات سلامت مي‌باشد. نظام ارجاع به‌عنوان يك عنصر كليدي و مهار هزينه‌ها در كشورهاي صنعتي و توسعه‌يافته مطرح مي‌باشد اما هنوز اجراي كامل و مناسب آن در ايران مورد غفلت قرار گرفته است. اين مطالعه با هدف بيان نتايج مثبت ناشي از اجراي نظام‌هاي ارجاع موفق در كشورهاي توسعه‌يافته دنيا انجام گرفت. روش پژوهش: مطالعات و منابع علمي در خصوص نظام‌هاي ارجاع كه داراي گزارش نتايج موفق بودند به روش مرور مدون شناسايي شد. كلمات كليدي شامل، ارجاع، نظام ارجاع، مدل ارجاع، پروژه ارجاع و نظام سلامت بود. جستجوي منابع با استفاده از موتورهاي جستجوگر و پايگاه‌هاي داده‌اي pubmed, Scopus, Emerald, Web of Knowledge, Springer, Science direc,google scholar, انجام گرفت. منابع فارسي جستجو شده شامل پايگاه‌هاي SID, Medlib and Iran Doc بود. منابع خاكستري شامل رفرنس‌هاي مقالات، گزارشات، مستندات و نسخه‌هاي متعدد وزارت بهداشت ايران در مورد برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع، مطالب سازمان بهداشت جهاني و مناطق شش‌گانه آن و مطالب بانك جهاني مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها: تعداد 4077 مورد مقاله مورد شناسايي اوليه قرار گرفت و تعداد 1223 مورد از منابع خاكستري مورد بررسي قرار گرفت. تعداد 28 مورد از منابع بر اساس معيارهاي اصلي در مطالعه وارد شد. پروژه‌هاي ارجاع شناسايي شده مربوط به كشورهاي انگلستان، دانمارك، فنلاند، نروژ، هلند، استراليا، نيوزيلند، كانادا و ايالات متحده آمريكا بود. نتايج مثبت نظام‌هاي ارجاع موفق شامل كاهش مدت زمان انتظار، كاهش در ويزيت‌هاي تخصصي غيرضروري، افزايش دسترسي به خدمات تخصصي موردنياز، كاهش قابل‌توجه در هزينه‌هاي اداري، بهبود مستندات و ارتقاء رويه‌هاي استاندارد، بهبود مديريت دانش، برقراري ارتباط دوسويه بين سطوح مراقبتي، تبادل روان اطلاعات، سرعت و دقت در تكميل و انتقال دقيق اطلاعات، ترياژ متمركز ارجاع، آموزش سطوح پائين تر و يكپارچگي در ارائه خدمات سلامت بود. نتيجه‌گيري: اجراي فرايند ارجاع در كشورهاي توسعه‌يافته به‌عنوان مكانيزمي براي اصلاح و بهبود فرايندهاي ارائه خدمات سلامت و به سبب ملاحظات اقتصاد سلامت مورداستفاده قرارگرفته است و از اين طريق نتايج مثبت قابل توجهي عايد نظام‌هاي سلامت شده است. حصول نتايج مثبت در نظام سلامت ايران مستلزم حمايت سياسي قوي و توجه به تجربيات مبتني بر شواهد موفق جهاني است تا ضمن بومي‌سازي عناصر و اجزاء كليدي نظام‌هاي ارجاع موفق، بتوان به اصلاحات اساسي و نتايج مثبت‌تر دست‌يافت.
