وزن شعر نو كردي

در اين مقاله ساختار شعر نو كردي و تحول آن را بررسي كرده¬ايم. در ميان شعراي نوپرداز كرد ايران، دو شاعر از بقيه شهرت بيشتري دارند و شعرشان داراي مقبوليت بيشتري است، پيش از انقلاب اسلامي سواره ايلخاني¬زاده و پس از انقلاب، جلال ملكشاه. در ميان شعراي نوپرداز كُرد عراق نيز چهار نفر از بقيه¬ي شعرا معروف¬تر هستند: گوران، شيركو بيكس، عبدالله پشيو و لطيف هلمت. در ابتداي اين مقاله قاعده¬¬ي تقطيع در شعرِ نو را نيز بررسي كرده¬ايم. گوران را بايد پدر شعر نو كردي دانست. در ميان اين شش شاعر اشعار جلال ملكشاه، سواره ايلخاني¬زاده و عبدالله پشيو تقطيع شده و فراواني آماري اوزان اشعار آنها استخراج شده است و بر اساس منابع موجود، تحول وزني در شعر گوران نيز بررسي شده است. با توجه به حجم بالاي اشعار شيركو بيكس و لطيف هلمت، شعر آنها در اينجا به تفكيك بررسي نشده است. در حالي كه در ادبيات كلاسيك كردي، اكثر اشعار داراي وزن عروضي است و اشعار فولكلور بيشتر داراي وزن هجايي هستند، در شعر نو كردي اكثر اشعار داراي وزن هجايي است. در كردستان عراق، گوران، وزن شعر را از عروضي به هجايي تغيير مي¬دهد و اين را بايد يكي از وجوه دگرگوني در شعر كردي نزد او دانست، در شعر سواره ـ به تأثّر از نيما يوشيج ـ شعر نو كردي داراي وزن عروضي است، اما در شعر جلال ملكشاه به مانند شعر گوران و عبدالله پشيو، وزن هجايي چيرگي دارد. اين تفوق وزن هجايي را بايد در بيشتر نزديك بودن اين نوع وزن با ادبيات كردي دانست. با توجه به اينكه شعر نو بيش از شعر كلاسيك اجتماعي است، اين تحول وزني را بايد تا حدودي متأثر از اين امر ارزيابي كرد.