ﮐﺎرﺑﺮد ﺳﯿﺎﻧﻮﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎ: روﯾﮑﺮدي ﻧﻮﯾﻦ در ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﺧﺎك

ﻣﻬﺎرﭘﺬﯾﺮي ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎك اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎري در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﺧﺎك داﺷﺘﻪ ﮐﻪ از اﺻﻮﻟﯽﺗﺮﯾﻦ ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار و ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻣﻨﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺣﻔﻆ ﺷﺮاﯾﻂ ﭘﺎﯾﺪاري ﺧﺎك در ﺳﻄﺢ ﺣﻮزهﻫﺎي آﺑﺨﯿﺰ ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ. از اﯾﻦرو اراﺋﻪي راﻫﮑﺎرﻫﺎ و اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﻫﺪف ﻣﻬﺎر و ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎك و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﻓﺘﺎر رواﻧﺎب ﺳﻄﺤﯽ در ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﺧﺎك ﺿﺮوري ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺜﺒﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ و اﻓﺰودﻧﯽﻫﺎي ﺧﺎك از ﺟﻤﻠﻪ راهﮐﺎرﻫﺎي ﻓﻨﯽ-ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮده 1) و (2 ﮐﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺎﯾﺪاري ﺧﺎك در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﻮردﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎﯾﯽ ﻫﻢﭼﻮن ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري و ﻣﻮﻗﺘﯽ ﺑﻮدن اﻓﺰودﻧﯽﻫﺎ و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ داﺷﺘﻦ اﺛﺮات ﻣﺨﺮب ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺘﯽ، اﺳﺘﻔﺎده از آنﻫﺎ را ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ. در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ رﯾﺰﻣﻮﺟﻮدات ﺧﺎكزي ﺑﺮ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺎﯾﺪاري و ﺗﺜﺒﯿﺖ ﺧﺎك ﻧﻈﺮ ﺑﺴﯿﺎري از ﭘﮋوﻫﺶﮔﺮان را ﺟﻠﺐ ﮐﺮده اﺳﺖ. ﻏﺎﻟﺐ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺻﺮﻓﺎً رواﺑﻂ ﭘﺎﯾﺪاري ﺧﺎك ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺳﯿﺎﻧﻮﺑﺎﮐﺘﺮﻫﺎ ﺳﻨﺠﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﺪ. ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺗﻔﮑﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺎﻧﻮﺑﺎﮐﺘﺮﻫﺎ ﺑﺮاي اﺣﯿﺎء ﺑﻮمﺳﺎزﮔﺎن ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺷﺪه و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﯿﻤﻪﺧﺸﮏ ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪ (2) ﮐﻪ اﺧﯿﺮاً ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺳﯿﺎﻧﻮﺑﺎﮐﺘﺮﻫﺎ در ﺷﺮاﯾﻂ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺎك (3) و ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺪررﻓﺖ آب (4) و ﺧﺎك (5) ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻓﻘﯿﺖآﻣﯿﺰ اﺟﺮاﯾﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺳﯿﺎﻧﻮﺑﺎﮐﺘﺮﻫﺎﻣﮑﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺧﺎكداﻧﻪﻫﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺮﺷﺤﺎت ﭘﻠﯽ ﺳﺎﮐﺎرﯾﺪي و اﯾﺠﺎد رﯾﺰ و ﺑﺰرگ ﺷﺒﮑﻪﻫﺎي ﺷﺒﻪ ﺗﺎرﻋﻨﮑﺒﻮﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ در ﺳﻄﺢ ﺧﺎك و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺪررﻓﺖ آب و ﺧﺎك را ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮده اﺳﺖ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ ﻫﻢﺳﻮ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻫﺪف اﻧﺘﺨﺎب ﺟﻨﺲﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ ﺳﯿﺎﻧﻮﺑﺎﮐﺘﺮﻫﺎ و ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﮑﺮد آن در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم اﺳﺖ .(6) ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺳﯿﺎﻧﻮﺑﺎﮐﺘﺮﻫﺎي ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺧﺎك ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺷﺮاﯾﻂ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺳﺎزﮔﺎري ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده ﮐﻪ اﻣﮑﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ﺧﺎك، اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺎﯾﺪاري و اﺗﺼﺎل ﺧﺎكداﻧﻪﻫﺎ، ﮐﺎﻫﺶ رواﻧﺎب ﺳﻄﺤﯽ و ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎك و اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻧﯿﺘﺮوژن و ﺗﺮﺳﯿﺐ ﮐﺮﺑﻦ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ.