نقش تغييرات آب و هوايي بر فعاليت كشاورزي با رويكرد معيشت پايدار روستايي (مورد: استان خراسان شمالي)

تغييرات آب و هوا به طور مستقيم بر توليد محصولات كشاورزي تأثير مي گذارد و از طرفي ديگر، بخش كشاورزي ذاتاً حساس به شرايط آب و هوايي است و اين امر موجب شده كه يكي از آسيب پذيرترين بخش ها به خطرات و اثرات جهاني آب و هوا، بخش كشاورزي باشد. بدين جهت، مناطق روستايي و معيشت آنان رابطه مستقيمي با متغيرهاي اقليمي در مناطق خشك و نيمه خشك دارد. بدين منظور هدف از تحقيق حاضر، بررسي روند تغييرات برخي پارامترهاي اقليمي و اثرگذاري آن بر وضعيت فعاليت كشاورزي استان خراسان شمالي است. لذا به منظور احصاء نتايج مورد انتظار، از داده هاي ثبتي و رسمي سازمان هواشناسي كشور (سال هاي 2014-2004) و همچنين سرشماري عمومي كشاورزي مربوط به سال هاي 1382 و 1393 بهره گرفته شده است. مهمترين نتايج اين تحقيق نشان از افزايش ميانگين دماي ساليانه و كاهش ميانگين بارندگي ساليانه (از 4/287 ميلي متر در سال 2004 به 5/205 ميلي متر در سال 2014) دارد. در اين راستا، كاهش تعداد بهره-برداري هاي كشاورزي؛ كاهش مساحت اراضي زراعي و باغي؛ كاهش سرانه اراضي زراعي؛ كاهش قابل توجه اراضي زيركشت (بيشترين درصد تغييرات متعلق به سطح زيركشت اراضي زراعي با 8/20- درصد و مساحت باغات ديم با 23- درصد)؛ كاهش سرانه زمينهاي زيركشت (از 1/5 هكتار براي هر بهره بردار به 5/4 هكتار) قابل مشاهده است. نكته قابل توجه آنكه، درصد تغييرات بهره برداران تمام محصولات زراعي بغير از برنج منفي بوده است. همچنين توليد محصولات گندم، جو و لوبيا نيز با كاهش قابل توجهي روبرو بوده است.