انگورهاي وحشي ايران تنوع ژنتيكي، حفظ ژرم پلاسم و اهميت انها در برنامه هاي اصلاحي

Morphological Study of Some Wild Grape Populations in Sardasht and Piranshahr Regions

ايران به عنوان يكي از مراكز پيدايش و پراكنش انگور در جهان از تنوع ‍ژنتيكي و مورفولوژيكي بالايي برخوردار است بطوريكه در نواحي جنگلي و مرطوب در حاشيه رودخانه هاي رشته كوه هاي زاگرس و البرز جمعيت هايي متفاوت از انگورهاي وحشي متعلق به زير گونه سيلوستريس وجود دارند. اين انگورهاي وحشي به عنوان اجداد اوليه انگورهاي زراعي امروزي به حساب مي آيند كه در طي زمان در معرض تغييرات شديد آب و هوايي، بيماري ها و تنش هاي مختلف بوده اند و توانسته اند با سازگاري يك حاشيه امنيت طبيعي در خودشان به وجود آورند. بنابراين، احتمالاً ژن هاي مربوط به مقاومت هاي مختلف را دارا مي باشند كه در برنامه هاي اصلاحي انگور در آينده قابل استفاده خواهند بود. بر اين اساس شناسايي و ارزيابي آنها چه از بعد گياه‌شناسي، باغباني، و ژنتيكي و بررسي ارتباط ژنتيكي انگورهاي وحشي و زراعي از نظر برنامه‌هاي به نژادي در آينده و حفظ ژرم پلاسم از اهميت بالايي برخوردار است. در مطالعه-اي و بر اساس جنسيت گل بوته هاي انگور وحشي موجود در سه منطقه جنگلي سردشت، بانه و پيرانشهر بر شناسايي شدند و سپس در مراحل مختلف فنولوژيكي و بر اساس توصيف نامه بانك ژن جهاني براي انگور، صفات گياهشناسي در تمامي بوته هاي انتخاب شده، اندازه گيري و ثبت شدند. تنوع ژنتيكي اين ژنوتيپ ها و ارتباط ژنتيكي با ارقام محلي منطقه با استفاده از نشانگرهاي مولكولي ريزماهواره هسته و كلروپلاست مورد بررسي قرار گرفت. همچنين وجود بيماري هاي ويروسي و ميزان تحمل اين ژنوتيپ هاي وحشي به تنش شوري و سرماي زمستانه انجام گرفت. نتايج مطالعات گياهشناسي نشان داد كه تنوع نسبتا بالايي بين اين ژنوتيپ ها وجود دارد. همچنين واكنش انگورهاي وحشي به تنش هاي شوري و سرمايي نيز متفاوت بود اما در هر دو تنش هيچ ژنوتيپي با تحمل بالا بدست نيامد. لازم است بررسي در خصوص تحمل انگورهاي وحشي ايران به ساير تنش هاي زيستي و غير زيستس با بررسي ژنوتيپ هاي بيشتر از ساير مناطق ايران انجام گيرد.