معرفي سازه هاي آبي و سامانة ذخيره آب در قلعه هاي كوهستاني دوران اسلامي در حوزه هليل رود

انتقال و ذخيره آب در قلعه هاي كوهستاني، بسته به موقعيت، توپوگرافي و نوع منابع آب پيرامون، به روش هاي مختلفي صورت مي گرفته است. مطالعه شيوة انتقال، ذخيره و مديريت آب در قلعه هاي كوهستاني، از يك سو نشانگر دانش گذشتگان در مواجهه با الزامات محيطي است. از سوي ديگر، نقش مهمي در شناسايي بهره بردارانِ منابع آبي و شمارِ قلعه نشينان، چگونگي مقاومت در برابر دشمن در هنگام محاصره و فعاليت هاي روزمرة مرتبط با قلعه دارد. هدف پژوهش حاضر معرفي و مطالعه سيستم انتقال و ذخيرة آب در قلعه هاي كوهستاني دوران اسلامي در حوزه فرهنگي هليل رود در كرمان است. پرسش اينست كه سازه هاي آبي در قلعه هاي كوهستاني حوزه هليل رود چه ويژگي هايي دارند؟ در پژوهش حاضر، ابتدا داده ها به روش هاي ميداني و اسنادي گردآوري شده است. بررسي ميداني باستان شناسي با هدف مستندنگاري و ثبت سازه هاي مرتبط با آب در قلعه هاي سموران، سليمان، دختر و طبق در پيرامون جيرفت صورت گرفته و منابع تاريخي و پژوهش هاي معاصر به منظور دستيابي به اطلاعات تكميلي، مطالعه شده است. سپس به معرفي و تشريح عملكرد سازه هاي آبي پرداخته شده است. نتايج پژوهش مبين وجود دو سيستم ذخيره آب، كارائي بالا و نقش موثر سامانه هاي ذخيره آب در تأمين تقاضاهاي آبي ساكنان اين قلاع در دوران اسلامي است. سيستم اول مبتني بر جمع آوري رواناب ها و ذخيره آن در حوضچه آرامش به منظور ته نشيني گل و لاي و ساير ناخالصي ها و سپس انتقال به مخزن اصلي است. سيستم دوم مبتني بر جمع آوري آب سطحي در مخزن بزرگي است كه به منظور جلوگيري از آلودگي آب، به صورت مسقف ساخته شده است.