مطالعه سفال هاي قالبي عصر سلجوقي در نمايشگاه ارگ قديم بم

يكي از گونه هاي سفال بدون لعاب عصر سلجوقي، سفال با نقش قالب زده است. تكنيك استفاده از قالب در اين دوره از كاربرد گسترده اي برخوردار بوده و ظروف با نقش برجسته با استفاده از قالب هاي منفي ساخته مي شد. پيشينه اين نوع تزيين به هزاره چهارم قبل از ميلاد مي رسد. اما دوره سلجوقي را مي¬توان دوران اوج اين تكنيك دانست. پرسش هاي پژوهش اينست كه شباهت ها و تفاوت هاي سفال هاي قالب زده نمايشگاه ارگ بم با سفال قالبي نواحي ديگر از نظر تكنيك ساخت و نقوش چيست؟ سبك سفال هاي قالبي نمايشگاه ارگ بم محلي است يا فرامحلي؟ اهداف پژوهش عبارتند از طبقه بندي نقوش سفال هاي قالبي، مقايسه اين سفال ها با نواحي ديگر ايران از جمله جيرفت، سيستان و بلوچستان و تبيين شواهد توليد سفال قالب زده در ارگ بم. روش گردآوري اطلاعات در اين پژوهش، ميداني و اسنادي است و پژوهش به شيوه توصيفي، تحليلي و تحليل ها بر پايه مقايسه صورت گرفته است. نتايج پژوهش نشانگر ارتباطات فرهنگي ناحيه بم با مناطق همجوار از جمله خراسان، سيستان و بلوچستان، جيرفت و حوزه خليج فارس به دليل موقعيت بم بر سر يكي از مهم ترين راه هاي بازرگاني است. سفال هاي قالبي عصر سلجوقي با نقوش متنوعي تزيين شده اند و به نظر مي رسد بسياري از آنها به تقليد از هنر فلزكاري توليد شده اند. نقوش اين ظروف گياهي، انساني، حيواني و هندسي است. كشف قالب منقوش ساخت سفال در مجموعه ارگ بم، نشانگر توليد محلي سفال قالبي است. نقش برخي از اين سفال ها به سبك محلي و برخي ديگر به سبك فرامحلي و رسمي است.