معرفي و ليتواستراتيگرافي نهشته هاي كرتاسه زيرين ارتفاعات داوران واقع در شمال رفسنجان

ارتفاعات داوران با روند شمال غربي-جنوب شرقي است كه در شرق نوق رفسنجان (شمال شرقي شهر رفسنجان) قرار دارد. اين ارتفاعات داراي نهشته هاي پالئوزوئيك تا سنوزوئيك بوده كه از اين ميان نهشته هاي دونين و كرتاسه از گسترش بيشتري برخوردار هستند. نهشته هاي كرتاسه در اين ناحيه اغلب داراي سن كرتاسه زيرين (آپتين-آلبين) بوده و از گسترش قابل ملاحظه اي در بخش شمال غربي رشته كوه داوران برخوردار هستند. از مهمترين ويژگي هاي اين نهشته ها، وجود فوناي گسترده فسيلي است كه شامل انواع مختلف جنس و گونه هاي فراميني فرا (اربيتولين ها)، روديست ها، مرجان ها، خارپوستان و گاستروپودا مي شود. از آنجايي كه ناحيه مورد مطالعه تحت تاثير سيستم تكتونيكي شديدي قرار گرفته لذا اغلب نهشته هاي كرتاسه با مرزي گسلي بر روي نهشته هاي ژوراسيك و يا ترياس قرار گرفته اند. با اين وجود، مشاهدات صحرايي نشان مي دهد كه نهشته هاي كرتاسه زيرين در اين ناحيه داراي واحدهاي چينه سنگي متنوعي است كه در بسياري از نقاط ايران مركزي مشاهده نمي شود. در ارتفاعات داوران، برش چينه شناسي آب شور به ضخامت 466 متر به عنوان كاملترين برش از نهشته هاي كرتاسه زيرين محسوب شده كه از شش واحد چينه سنگي تشكيل شده است. بخش اول شامل سنگهاي كنگلومرايي (70 متر) مي شود كه با مرزي گسله بر روي نهشته هاي شيلي- ماسه سنگي سبز رنگ ژوراسيك قرار گرفته اند. در اين بخش اندازه دانه ها به سمت بالاي توالي رفته رفته كاسته شده به طوري كه از دانه هاي با اندازه بيش از 40 سانتيمتر به 5 تا 15 سانتيمتر تبديل مي شود. بخش دوم دربرگيرنده 50 متر تناوب كنگلومرا و شيل است كه به طور جانبي ضخامت لايه ها كم و زياد مي شود. لايه هاي كنگلومرايي به طور جانبي گوه اي شكل هستند. بخش سوم شامل تناوبي از ماسه سنگ آهكي-شيل-كنگلومرا و لايه هاي آهكي پر فسيل (دوكفه اي و گاستروپودا) مي شود كه در مجموع 62 متر ضخامت دارد. به سمت بالاي بخش سوم از مقدار رسوبات آواري كاسته شده و در عوض بر مقدار نهشته هاي آهكي افزوده مي شود. لازم به ذكر است كه در انتهاي اين بخش لايه هاي آهكي (به ضخامت 4 متر) غني از كلني هاي مرجان وجود دارد. بخش چهارم به ضخامت 44 متر از تناوب مارن سبز رنگ و لايه هاي آهكي پرفسيل (گاستروپودا، مرجان، خارپوست و دوكفه اي) تشكيل شده است. در اين بخش بعضاً لايه هاي نازك ماسه سنگي و ميكروكنگلومرايي حاوي خرده هاي فسيلي نيز مشاهده مي شود. بخش پنجم نيز از آهك هاي نازك لايه ريفي (اربيتولين، مرجان و خارپوست) تشكيل شده كه در مجموع 140 متر ضخامت دارد. كلني از انواع مرجان ها در اين بخش به خوبي مشاهده مي شود كه به صورت بين لايه اي با لايه هاي نازك اربيتولين دار قرار گرفته اند. اين بخش با مرزي مشخص در زير بخش ششم متشكل از تناوب لايه هاي ماسه سنگ و شيل قرمز رنگ به ضخامت 100 متر قرار گرفته است. بخش ششم، توسط آهك هاي متوسط تا ضحيم لايه (احتمالاً كرتاسه بالايي) پوشيده شده كه به صورت دگرشيب با لايه هاي زيرين مشاهده مي شود. نهشته هاي كرتاسه زيرين ارتفاعات داوران بعضاً داراي آهك ها روديست دار نيز است (براي مثال، برش اسماعيل آباد) كه در برش آب شور مشاهده نشده است. آهك هاي روديستي اغلب در قاعده توالي كرتاسه مشاهده مي شوند كه به صورت بين لايه اي با لايه هاي اربيتولين دار مي باشند.