نقش محيط رسوبي و تأثير فرآيندهاي دياژنزي بر روي كيفيت مخزني سازند كژدمي در ميدان هنديجان، شمال غرب خليج فارس

سازند كژدمي يكي از واحدهاي گروه بنگستان به سن كرتاسه پاييني (آلبين- سنومانين پاييني) است كه در منطقه خليج فارس از نظر سنگ منشا و سنگ مخزن داراي اهميت است. مهم ترين هدف اين مطالعه بررسي نقش محيط رسوبي و فرايندهاي دياژنزي بر روي كيفيت مخزني اين سازند در ميدان نفتي هنديجان بر مبناي داده هاي حاصل از مطالعه مقاطع نازك ميكروسكوپي است. به دليل اينكه اين به عنوان مخزن اصلي در ميادين همجوار (سروش و نوروز) مطرح است و در ميدان مورد مطالعه نيز از سازند پتانسيل مخزني برخوردار است، شناخت بهتر و دقيق‌تر محيط رسوبي سازند كژدمي و بررسي توزيع گستره ماسه‌اي اين سازند مي‌تواند منجر به ارزيابي بيشتر و در نتيجه تحليل دقيق‌تري از آن گردد. ميدان نفتي هنديجان بر روي دامنه جنوبي و فروافتادگي دزفول در شمال غرب خليج فارس قرار دارد. ضخامت متوسط سازند كژدمي در چاه هاي مورد مطالعه حدود 257 متر مي باشد كه سنگ شناسي آن متشكل از مارن، شيل، سنگ آهك، سنگ آهك آرژيلي در بخش بالايي و ماسه و شيل ماسه‌اي در بخش پاييني است. سازند كژدمي با مرز ناپيوسته روي سازند داريان قرار مي گيرد و مرز بالايي آن با سازند سروك به طور هم شيب و تدريجي است. در اين پژوهش تعداد 300 عدد مقطع نازك تهيه شده از خرده هاي حفاري متعلق به سه برش زيرزميني مورد بررسي پتروگرافي قرارگرفته است. موقعيت چاه هاي مورد مطالعه از سمت شمال ميدان به سمت جنوب است. مطالعات سنگ شناسي، آناليز رخساره اي و تحليل نمودارهاي اشعه گاما منجر به شناسايي 11 ريزرخساره كربناته در قالب چهار كمربند رخساره‌اي كربناته شامل رمپ داخلي (لاگون و شول)، رمپ مياني، رمپ خارجي و حوضه در چارچوب يك پلاتفرم كربناته از نوع رمپ گرديد. 5 ريزرخساره تخريبي سازند كژدمي نيز در گروه ساحلي- دلتايي رسوب گذاري شده‌است. ريزرخساره هاي رمپ مياني و رمپ خارجي بخش عمده اي از توالي كربناته اين سازند را به خود اختصاص مي دهند. بافت وكستوني و پكستوني ريزرخساره هاي اين بخش عمدتا گل پشتيبان و آرژيلي بوده و داراي راديولر، اليگوستژينا و روزنبران پلاژيك مي باشد. ريزرخساره هاي آواري در بخش قاعده اي سازند كژدمي قراردارد و غالبا شامل كوارتز آرنيت، ليتيك آرنيت، كوارتز وكي و ليتيك وكي داراي ائيد هستند. مطالعات پتروگرافي نشان داد كه توالي كربناته و تخريبي سازند كژدمي تحت تاثير فرايندهاي دياژنزي مختلفي شامل آشفتگي زيستي، نئومورفيسم، سيماني شدن، سيليسي شدن، آهن‌دار شدن، سيدريتي شدن، استيلوليتي شدن، دولوميتي شدن، تراكم و انحلال هاي تبعيت كننده و غير تبعيت كننده از فابريك قرارگرفته اند. توالي كربناته اين سازند باتوجه به بافت گل پشتيبان و تاثير فرايندهاي دياژنزي مانند استيلوليت، جانشيني پيريت در حجرات فسيل ها و سيماني شدن بخش دانه پشتيبان از كيفيت مخزني برخودار نيست. در توالي تخريبي سيمان‌هاي كلسيتي و سيدريتي، فشردگي و به ويژه جانشيني پيريت و سيدريت در فضاي بين دانه هاي كوارتز از مهمترين عوامل كاهش تخلخل و در مقابل تخلخل بين دانه اي و انحلال (كانالي، حفره اي) سبب افزايش تخلخل و تراوايي گرديده است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه كيفيت مخزني در اين سازند به صورت كلي تابع فرآيندهاي رسوبي به صورت اوليه و فرايندهاي دياژنزي به صورت ثانويه است. از سمت شمال ميدان هنديجان به سمت جنوب آن ضخامت بخش تخريبي سازند كژدمي نسبت به بخش كربناته افزايش يافته است. با توجه به اينكه منشا ماسه سنگ ها از سمت جنوب (كويت) به سمت شمال (سواحل ايران) است لذا از سمت شمال به سمت جنوب ميدان هنديجان اندازه دانه هاي ماسه تقريبا درشت تر شده است و انتظار ميرود به همان نسبت درصد تخلخل- تراوايي بالاتر و كيفيت مخزني آنها بهتر باشد.