بررسي خصوصيات فيزيوگرافي حوضه آبريز راين واقع در جنوب شرق كرمان با استفاده از نرم افزار GIS

حوضه آبريز راين با مساحت 114/58 كيلومتر مربع و طولي نزديك به 25 كيلومتر در جنوب‌شرق كرمان و جنوب‌غربي راين قرار دارد و از جمله رودخانه‌هاي دائمي است. اين حوضه با توجه به تقسيمات زمين‌شناسي ايران در زون ايران مركزي و كمربند ماگمايي اروميه دختر قرار دارد و بيشترين حجم رسوبات اين كمربند مربوط به ائوسن است. اين مجموعه، آخرين فاز آتشفشاني ائوسن را در كرمان نشان مي دهد و شامل تناوبي از گدازه، مواد آذرآواري و رسوبات تخريبي است. مطالعات ژئومورفولوژي و فيزيوگرافي اين حوضه با استفاده از نقشه هاي ترسيم شده در محيط نرم افزار GIS صورت گرفته است. نقشه DEM در اين حوضه نشان مي‌دهد كه بيشترين ارتفاع در منطقه معادل 4465 متر از سطح دريا در غرب منطقه و گود ترين نقطه در اراضي شرق ( حاشيه كوير) با ارتفاع 1750 متر از سطح دريا است. براين اساس متوسط ارتفاع در اين نواحي 2361 متر از سطح دريا مي‌باشد كه شاخص مرتفع بودن اين محدوده است. با توجه به تغييرات ارتفاع در گستره محدوده مطالعاتي راين كه معمولاً متغير مي باشد، شرايط آب و هوايي اين ناحيه نوساناتي به همراه دارد. محيط آن با استفاده از نرم افزار GIS 53/913 كيلومتر تعيين شده است و طول و عرض مستطيل معادل حوضه آبريز راين به ترتيب 29/38 و 2/44 كيلومتر مي‌باشد. مقدار ضريب شكل براي حوضه‌آبريز راين 0/56مي‌باشد كه نشان‌دهنده كشيدگي حوضه است. اين حوضه با توجه به موقعيت قرار گرفتنش نسبت به آبادي‌ها و منابع آبي موجود در منطقه مانند رودخانه‌ها و با استفاده از عكس‌هاي هوايي و نقشه توپوگرافي و بازديدهاي صورت گرفته از منطقه، به 22 زير حوضه تقسيم‌بندي شده است. ميزان تراكم شبكه رودخانه در حوضه آبريز راين 1/31كيلومتر بر كيلومتر مربع است. هر چه اين عدد بزرگتر باشد فرسايش پذيري در منطقه بيشتر است، از اين رو فرسايش در حوضه آبريز راين كم است. زمان تمركز حوضه آبريز راين 1/50 بر حسب ساعت است كه نشان‌دهنده كشيدگي اين حوضه است. از ديدگاه ژئومورفولوژي فرسايشي طرح زهكشي اين رودخانه بيشتر از نوع دندريتي است. داده‌هاي حاصل از نقشه هيپسومتري منطقه مورد مطالعه نشان دهنده اين است كه محدوده‌هاي با طبقات ارتفاعي 2400-2300 متر داراي بيشترين مساحت معادل 17/26 كيلومتر مربع هستند. با استفاده از نرم افزار GIS شيب هر يك از طبقات حوضه به دست آمد كه طبقات با شيب 7-0 درصد كه مساحتي برابر با 57/8 كيلومتر مربع در بر مي‌گيرند كه داراي بيشترين درصد فراواني مي ‌باشند. شيب متوسط حوضه آبريز راين 18/40 درصد به دست آمده است. در اين حوضه بيشترين جهت شيب لايه‌ها به سمت جنوب‌غرب مي باشد كه با استفاده از نرم افزار GIS مشخص شده است. با توجه به نقشه ها و محاسبات انجام شده شكل كلي حوضه آبريز راين كشيده است.