مطالعه تطبيقي نقوش نمادين منسوجات دوره هخامنشي و صفوي

ازآنجايي‌كه تأثيرپذيري نقوش يك دوره از دوره ديگر همواره جزء مباحثي است كه به يافته‌هاي تاريخ هنر و فلسفه هنر كمك مي‌كند و گر چه اوج هنر نساجي ايران باستان را بنا به مدارك موجود، دوران ساساني بيان مي‌كنند، اما هنر نساجي هخامنشي درواقع اساس و بنياني محكم براي دوران ساساني بوده است. از اين‌رو هدف پژوهش حاضر بر اين بوده تا نه تنها منسوجات هخامنشي را از نظر فرم و محتواي نقوش بررسي كند، بلكه به بررسي نقوش صفوي نيز پرداخته و منسوجات دو دوره را با يكديگر مقايسه مي‌نمايد. ضرورت و اهميت پرداختن به تحقيق نيز شناسايي منسوجات صفوي، ويژگي‌ها، فرم و مفهوم نمادين آن‌ها با استمداد از نقوش هخامنشي است؛ نقوشي كه بعضاً هنوز هم در منسوجات سنتي ايران استفاده مي‌شوند. در اين تحقيق 27 نمونه از نقوش منسوجات هخامنشي و 22 نمونه از نقوش منسوجات صفوي به روش كتابخانه‌اي (حقيقي و مجازي) جمع‌آوري شده است كه با رويكرد نماد شناسانه الياده محتواي نقوش را مورد بررسي توصيفي-تحليلي و مقايسه تطبيقي قرار گرفته‌اند. به‌طوركلي نتايج حاصل از انجام تحقيق حاضر اذعان مي‌دارد كه برترين ويژگي‌هاي بصري نقوش منسوجات دوره صفوي در ايران عبارتست از شيوه تكرار نقوش در پارچه‌ها, پيوستگي نقوش با هم و اهميت دادن يكسان به نقوش و مهم‌ترين مؤلفه‌هاي تأثيرپذيري منسوجات دوره صفوي از منسوجات دوره هخامنشي ايران شامل بيان نمادين نقوش بكار رفته, ايجاد مفاهيم عميق در بكارگيري نقوش و انطباق فرم و شكل نقوش بر اشكال هندسي مي‌باشد.