واكاوي رمزگان نگاره ساختن كاخ خورنقِ كمال الدين بهزاد با رويكرد آيكونولوژي

نگاره «ساختن كاخ خورنق»، يكي از مشهورترين نقاشي هاي مكتب هرات و كمال الدين بهزاد، نگارگر قرن نهم و دهم هجري در سال ۸۹۸ ق، به تصوير درآمده است. نگارگر، با به تصوير درآوردن اين اثر ادبي، تصويري نادر و متفاوت برخلاف سنت نگارگري ايراني عرضه مي كند. در بررسي نگاره اين پرسش ها و مسائل مطرح مي‌شود: كه لايه هاي معنايي پنهان و آشكار در نگاره ساختن كاخ خورنق كدم‌اند؟ و آيا اين لايه هاي معنايي نشان‌دهنده ارتباط خاصي بين ذهن و تفكر هنرمند و بينش اجتماعي وي است؟ ازاين‌رو ضروري مي نمايد كه نگاره ي مذكور، با رويكردي جديدي كه در حوزه ي نقد هنري و زيباشناسي مطرح است، مورد تحليل قرار بگيرد. هدف پژوهش حاضر اين است كه با روشي توصيفي- تحليلي، نگاره ساختن كاخ خورنق را طبق الگوي آيكونولوژي اروين پانوفسكي، مورخ آلماني كه در قرن بيستم ميلادي ارائه‌شده است خوانش و طي مراحل سه‌گانه آن روش موردبررسي قرار دهد. تا از اين طريق لايه هاي مختلف معنايي آن آشكار گردد. اين پژوهش نشان داد كه نحوه ي ديد هنرمند و مضامين بكار گرفته‌شده از جانب وي در سنت نگارگري ايران كم‌سابقه بوده و لايه ي پنهان معنايي كه در طي سه مرحله حاصل گرديد، در خصوص تجلي ماده و فعل ساختن به دست آدمي است.